- Nie jestem Sokratesem, a wy nie jesteście Platonami - powiedziała podczas pierwszego wykładu. Mimo to - jak zapewniła - zajęcia będą oparte na dialogu, a zajęcia będą “zdyscyplinowaną zabawą”, bo “improwizacja to nie tutaj”. - Nazywam się Elizabeth Finch. To tyle, dziękuję. Po takim wstępie czytelnik może tylko rozsiąść się wygodnie w fotelu, położyć na kocu i oczekiwać opowieści o kobiecie-przewodniczce, kimś nietuzinkowym, kogo cechuje nienaganna postawa, delikatna elegancja i odrobina ekscentryczności. Gdyby próbować sobie wyobrazić bohaterkę nowej powieści Juliana Barnesa,...

W 1967 roku wystąpił Kundera na IV. zjeździe Związku Pisarzy Czechosłowackich z referatem "Nieoczywistość istnienia narodu czeskiego". Mówił, że o ile dla większości narodów ich istnienie jest czymś oczywistym, czymś czego się nie podaje w wątpliwość, tak pewność ta nie jest losem Czechów.

Zdaniem Kundery właśnie niepewność egzystencji Czechów jest ich najbardziej wyrazistą cechą. Autor "Zdradzonych testamentów" przypominał, że małe narody muszą wciąż przypominać o swojej wartości, bronić się - zwłaszcza działaniami na polu kultury - przed dominacją innych nacji.

Już wtedy dał się poznać...

Czego spodziewać się po takim tytule, jak nie zaskoczenia? Kłopot w tym, że jestem już po lekturze książki Maggie Shipstead, “Wielki krąg” (tłum. Justyn Hunia), która to ukazała się w Polsce jako pierwsza z trzech jej dotychczasowych powieści, choć jest dziełem w karierze amerykańskiej pisarki przedostatnim (3 z 4). “Zaskocz mnie” (tłum. Maria Makuch) czyta się bowiem jak poligon testowy pomysłów, które zostaną wykorzystane w “Wielkim kręgu”. Poligon ciekawy, wciągający (doczytałem w kilka dni), ale jednak - gdy zna się dwukrotnie tu już wzmiankowany tytuł - przewidywalny. Shipstead...

Jakie ten facet ma wyczucie! “Otwarte wody” Caleba Azumaha Nelsona to niezwykły debiut. Amerykański pisarz udowadnia, że doskonale czuje język i frazę, która jest melodyjna, roztańczona, rozchwiana, a gdy trzeba - konkretna, skupiona na wydarzeniach. Od poetyckich fragmentów przypominających “spoken word”, po wciągającą opowieść obyczajową, “Otwarte wody” to z pewnością jedna z najciekawszych książek, które ukazały się w tym roku po polsku. Jesteśmy w południowym Londynie. U fryzjera. - Brzęczały tylko głucho maszynki sunące po miękkiej skórze na głowach klientów - pisze Nelson. - W...

O "Przyjęciu" Natashy Brown Wojtek Szot napisał, że to "literacka szarża, dzieło wściekłe wobec rzeczywistości, ale też niezwykle subtelne, kunsztownie tkane".

 Powieść podbiła zagraniczne rynki, wywołała sporo dyskusji, została przetłumaczona na 17 języków, Natashę Brown okrzyknięto "odkryciem", a literacki kwartalnik „Granta” umieścił ją na liście najlepszych młodych brytyjskich pisarzy i pisarek.

Narratorka tej mikropowieści to młoda czarna Brytyjka, która od zawsze była pouczana, jak powinno wyglądać jej życie. Ma wziąć udział w wystawnej imprezie w rodzinnej posiadłości swojego chłopaka...

Nocnego ogrodnika spotykamy dopiero pod koniec tej wspaniałej książki. Nocny ogrodnik był kiedyś matematykiem “i teraz opowiada o matematyce jak były alkoholik o alkoholu, z czymś między tęsknotą a lękiem”. W pewnym momencie kariery, po zapoznaniu się z pracami Alexandra Grothendiecka, nocny ogrodnik - podobnie jak ten wielki matematyk - “porzucił dom, rodzinę, karierę i przyjaciół i zaczął żyć jak mnich ukrywając się w Pirenejach”. Nocny ogrodnik odkrył, że “to matematyka - a nie bomby atomowe, komputery, wojna biologiczna czy apokalipsa klimatyczna - zmienia nasz świat do tego stopnia,...

Gdy na literacki świat przychodzi “dziecko nieprzystosowane do życia” na horyzoncie często pojawia się widmo rzewnego kiczu, wyciskacza łez. Co prawda są genialne powieści podejmujące ten temat, jak choćby “Piąte dziecko” Doris Lessing, ale - nie ukrywajmy - jedna Lessing na dziesiątki mniej udanych książek, nie budzi nadziei. Dlatego trochę sam siebie opędzałem przed lekturą “Braciszka”. Clary Dupont-Monod (tłum. Marta Szafrańska-Brandt).

Niesłusznie. "Braciszek" okazał się lekturą wciągającą, ciekawie skonstruowaną i psychologicznie intrygującą. A do tego czytającą się przez dwie godziny,...

Wojenny dramat widziany oczami małego dziecka. Miejska kronika z czasów okupacji, a do tego powieść o świecie, który zostaje poddany próbie sił. Czy odwieczne, kamienne miasto przetrwa? Czy zostanie przechowane jedynie jako mit w pamięci nielicznych, którzy przeżyją? A może jedno i drugie? “Kronika w kamieniu” Ismaila Kadarego to opowieść o tym, że nie można żyć tylko tu i teraz, a wyobraźnia i fantazja potrzebne są tak dzieciom, jak i dorosłym. Mimo opisywania wielkiego dramatu, u Kadarego znajdujemy lekkość opowieści w duchu realizmu magicznego, zapowiedź postmodernistycznych gier z...

Powieść Natashy Brown to literacka szarża, dzieło wściekłe wobec rzeczywistości, ale też niezwykle subtelne, kunsztownie tkane. I choć czasem - zwłaszcza w finale - autorka idzie na skróty, to całość, zwłaszcza zważając na fakt, że jest to debiut Brown, robi niezapomniane wrażenie. Narratorką “Przyjęcia” (tłum. Martyna Tomczak) jest nieznana czytelnikowi z imienia czarnoskóra Brytyjka. To córka imigrantów, która dzięki uporowi i inteligencji, ale też posłuszeństwie i uległości, wspina się po ścieżkach korporacyjnej kariery w londyńskim banku. Jest już prawie na szczycie - awansuje, a za...

Literatura koreańska nie jest mi bardzo bliska, choć w ubiegłym roku odkryłem Hwang Sok-Yonga, pisarza bardzo krytycznego wobec współczesnej historii swojego kraju. Na targi książki "pod pałacem" przyjechała Shin Kyung-sook, jedna z najbardziej znanych koreańskich pisarek, której "Fiołki" to również - gdy się uważniej przyjrzeć - powieść krytycznie nastawiona wobec koreańskich przemian. - Nie ma już tego kraju. Zniknęły małe wioski, które zostały pożarte przez zachłanne, wielkie miasta. Na ich miejscu pojawiły się apartamentowce, wielkie arterie… Ten świat zupełnie się zmienił -...