Przeciwko "wewnętrznemu despocie". To najlepsza książka, jaką w tym roku przeczytałem *** Dyktatury, wojny, populiści, religijni fanatycy - świat pełen jest przerażających wydarzeń i ludzi, którzy nastają na wolność. Jak w nim przeżyć? Pisarka Azar Nafisi radzi: czytaj niebezpiecznie. Co to znaczy? Gdy coraz częściej jesteśmy świadkami cenzury, zakazywania książek, czy brutalnych ataków na twórców takich jak Salman Rushdie, czy Agnieszka Holland - musimy zdawać sobie sprawę z tego, że wróg wie to samo, co my - że czytanie (i oglądanie) pobudza ciekawość, a ta - jak pisze Nafisi -...

To jest dobry rok dla opowiadań w polskiej literaturze. Dopiero co otrząsnąłem się z lektury “Idzie tu wielki chłopak” Grzegorza Bogdała, a tu Małgorzata Rejmer hipnotyzuje w “Ciężarze skóry”. Za jakiś czas w moim miejscu pracy przeczytacie rozmowę z Autorką, zatem teraz tylko krótko napiszę, że jest w tych opowiadaniach niezwykła umiejętność kreowania postaci, niezależnie od ich płci, wieku, statusu. To rzadka zdolność. Postaci, które spotkacie w tych opowiadaniach nie mają lekko. Niemal każda jest zraniona, ma w sobie coś mrocznego, niepokojącego. A i świat wokół do spokojnych nie...

“Reneta” Barbary Klickiej uwodzi i zwodzi, czaruje tak, że wybaczamy jej fabularne nieskomplikowanie. To medytacja o postapokalipsie, która u Klickiej nie wydarza się gwałtownie i w towarzystwie barwnych fajerwerków, a w naszych głowach, przyzwyczajonych do ciągłego rozpadu. *** - Teraz powinnaś powiedzieć coś zabawnego. Krystian ma czarne jeansy, “dłonie gibkie i smukłe jak egzotyczne, lśniące stworzonka” i zdecydowanie dobry nastrój. - Tylko - na litość boską - bądź zawsze sobą, Mira - doradza. Mira jest sobą, o ile ktoś, kto kolejny raz zmuszony jest restartować swoje życia i...

Potraktowałem lekturę wywiadów Harrisa jako ćwiczenie dla mózgu i się nie zawiodłem. Zmęczyłem się tak, jak lubię. Ani zbiory wywiadów, ani książki popularnonaukowe nie są w ostatnim czasie moją ulubioną lekturą. Zrobiłem wyjątek dla Sama Harrisa i jego "Nadając sens" z dwóch powodów - po pierwsze kojarzyłem jego podcast, po drugie - czasem potrzebuję poćwiczyć mózg. Zmęczyć go w inny sposób, niż robię to zawodowo. Czytanie rozmowy o tym, czy "świadomość" da się pogodzić z prawami fizyki, gdzie o jednym i drugim pojęcie mam marne, było wyzwaniem intrygującym. Harris jest...

Greta Thunberg zaprosiła do współpracy wybitnych naukowców i naukowczynie, ale też pisarki i reporterki, by opowiedzieli nam o co chodzi z tym całym "klimatem". I wyszła książka - trochę zaskakująco - naprawdę udana. Poczytałem spore jej fragmenty (500 stron!), bardzo polubiłem eseje Atwood czy Kolbert, które tu znalazłem. I napisałem o tym tekst. Ale... pozwoliłem sobie zwrócić uwagę jeszcze na samą Gretę i to, że inspiruje ona również literaturę, a zwłaszcza poetów i poetki. Przeczytałem (dziękuję Piotrze!) niedawno „List” Jerzego Kronholda, jednego ze współzałożycieli Nowej Fali....

Myślałem, że w godzinę „połknę”, a okazało się, że „Pójdę sama” stawiła mi opór. I za ten opór szanuję ten debiut japońskiej pisarki Chisako Wakatake.

Nie miał łatwego zadania Dariusz Latoś, tłumacz książki. Bohaterka tej niezbyt obszernej noweli, pani Momoko jest starszą kobietą, która choć przez lata posługiwała się standardowym japońskim, teraz zaczyna myśleć i mówić w dialekcie, po tohokańsku. Głosy w jej głowie różnie to tłumaczą. „Po swojzgu zie gada, bo za domem zie ckni, ot i dyle” - mówi jeden. „Hola, to chyba nie tagie prozde?” - pyta drugi. Cóż, „ludzki umysł to nie jezd prosta...

Gdy otwieram kolejny reportaż poświęcony Holokaustowi, zastanawiam się, po co mi to. Po co mi kolejna książka, która przecież nie zmieni w jakiś dramatyczny sposób punktu widzenia, nie podważy dogmatów, które mam w głowie, nie przeora wyobrażeń. Po co mi to znowu przeżywać w lekturze? I czasem porzucam takie książki, zwłaszcza gdy rzeczywiście powtarzają tematy i sprawy poruszane już w innych lekturach. Co innego jest z Anną Bikont, która w każdej ze swoich książek wydobywa na światło dzienne ważne kwestie, które niekoniecznie bywają poruszane w nawet najbardziej rzetelnie opisanych...

„Ja jestem prosta dziewczyna i piszę wszystko co myślę”. Prostą dziewczyną przelewajacą na papier wszystkie swoje myśli jest - o dziwo - Wisława Szymborska. W wierszowanym liściku do Zbigniewa Herberta deklaruje, że do Pragi poszłaby za nim nawet piechotą, co rymuje się ze „złoto”. Gdy przyjrzeć się rymom, jakie przyszła laureatka Nobla stworzyła w tym wierszu, można napisać jakąś nową opowieść. Mamy bowiem stolicę, która ma ulicę. Proszę oczywiście o grosze, prześcieradło coś ukradło, a żenić to przecież życie odmienić. Z wódki są smutki, a krowy mają głowy. Nie zdziwiłbym się, gdyby...

Decyzja o przyznaniu Abdulrazakowi Gurnahowi literackiego Nobla była sporym zaskoczeniem. Był to pisarz niemal nieznany czytelnikom, co - jak pokazują kolejne ukazujące się w Polsce powieści Gurnaha - było przeoczeniem, które na szczęście nadrabiamy. Jednocześnie dopiero „Raj” w przekładzie Krzysztofa Majera sprawił, że pisarstwo Gurnaha naprawdę do mnie przemówiło i dopiero teraz w pełni zrozumiałem motywy, które mogły stać za decyzją szwedzkich akademików. Okazuje się, że ten mieszkający w Anglii, a pochodzący z Zanzibaru, pisarz jest twórcą niezwykle intrygującym. Otóż Gurnah...

W Odrzanii całe dzieciństwo miałem pod górkę. Na moje nieszczęście mieszkaliśmy w dolinie. Na przystanek - pod górę. Do szkoły - pod górę. Nawet cmentarz mieliśmy „na górce”, więc rodzinny optymizm kazał nam mówić, że spokój znajdziemy kiedyś „na górce”. Nie poniemieckie, nie odrzańskie, nie podwałbrzyskie, ale "podgórkę" to były okolice. Moja rodzinna miejscowość miała niezwykłe szczęście. Do 1945 roku reklamowała się hasłem „najwyżej położonego miasta w Prusach”, w Polsce pozostał jej tytuł „najwyżej położonego ratusza”. Zawsze coś. Różnie się łączyło przedwojenne z powojennym. A to...