Posty o gatunku literackim: non-fiction

Czytaj post
Gazeta Wyborcza, Hugo Bettauer

[GAZETA WYBORCZA] "Czy "Pan Tadeusz" wciąż będzie lekturą? "Sieci" już straszą z okładki"

Był jednym z najpopularniejszych pisarzy swoich czasów. I najbardziej kontrowersyjnych. A życiorysem mógłby obdzielić kilka osób. Hugo Bettauer, austriacki Żyd z amerykańskim paszportem, do historii literatury przeszedł jednak dzięki temu, że przewidział Holokaust. W 1922 roku. *** Mam dzisiaj dla Was opowieść o niezwykłym pisarzu-skandaliście, który w 1922 roku opublikował dzieło, które widzicie na zdjęciu. *** Hugo Bettauer od dziecka miał niespokojną duszę. Już mając 16 lat, w 1888 roku, uciekł z domu i udał się do egipskiej Aleksandrii, skąd jednak nakazano mu powrót do...

Czytaj post
Gazeta Wyborcza, Muzeum Zamkowe w Sandomierzu, Dom przy Placu Czarnieckiego 10, Galeria Rzeźby Polskiej Lat 50. XX w., Muzeum Zamkowe w Pszczynie, pałacyk w Promnicach, Muzeum Etnograficzno-Historyczne w Kamieńczyku, Miejsce Pamięci, Izba Pamięci Górnictwa przy Centrum Kulturalno-Kongresowym "Witold"

[GAZETA WYBORCZA] "Spalona Celica Hołowczyca, dom Hansenów. 7 osobliwych muzeów nie tylko na majówkę"

Czas na majówkowy przewodnik muzealny! Bywają różne muzea. Czasem narodowe, które kuszą dziełami znanymi z podręczników. Takie muzea zwiedzać można bez obaw, bo przetestowali je znawcy i wycieczki szkolne. Można w nich znaleźć cuda. Bywają też muzea, które cuda obiecują, ale ich głównym celem jest dotarcie do naszych portfeli. Niemal wszystkie te nadmorskie muzea bursztynów, sale tortur czy luster tylko czyhają na moment, gdy oszołomieni wolnością, jaką daje urlop, na chwilę stracimy rozsądek. Krótki moment nieuwagi i już nas mają. Żeby zobaczyć coś wyjątkowego, nie trzeba udawać...

Czytaj post
Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Gazeta Wyborcza, Dariusz Zalega

[GAZETA WYBORCZA] ""Czaja Emil narodowości niezdecydowanej". Ale większość Ślązaków musiała się dopasować" - wywiad z Dariuszem Zalegą

- No i o to będzie chaja na Śląsku... - mówi mi Dariusz Zalega, historyk i współwłaściciel klubokawiarni Rebel w Chorzowie. W "Chacharach. Ludowej historii Górnego Śląska" Zalega pisze o "motłochu, plebsie, tłuszczy, dziadach... Wsiokach i robolach", czyli o ludowej historii Śląska. *** Wojciech Szot: Kim jest lud na Śląsku? Dariusz Zalega: Panuje przekonanie, że historia ludowa to historia chłopstwa. Ale biorąc pod uwagę, że Śląsk był jednym z pierwszych w świecie słowiańskim uprzemysłowionych regionów, nie możemy z pojęcia "lud" wykluczyć robotników i...

Czytaj post
Gazeta Wyborcza, Accidentally Wes Anderson, Wally Koval, wystawa

[GAZETA WYBORCZA] "To będzie wyjątkowa wystawa - zapowiadało się. Poszliśmy i... omijajcie ją szerokim łukiem"

Do muzeów bursztynów nie chodzę, wystawy narzędzi tortur omijam szerokim łukiem. Ale do muzeum instagramowego trendu "Accidentally Wes Anderson" poszedłem. Niestety. Dlaczego, mimo wspomnianej niechęci do eksponatów muzealnych w stylu dziwne pojazdy, stare rowery, butelki, zdecydowałem się odwiedzić muzeum poświęcone instagramowemu i tiktokowemu trendowi "Accidentally Wes Anderson"? Po pierwsze, bo uwielbiam jego "Grand Budapest Hotel" i "Wyspę psów". Po drugie dlatego, że instagramowy trend polegający na robieniu (i przerabianiu) zdjęć na stylistykę znaną z jego filmów, należał do...

Czytaj post
W.A.B, Jonathan Ned Katz, Agnieszka Szling

[KSIĄŻKA TYGODNIA] Jonathan Ned Katz, "Odważne życie Eve Adams w niebezpiecznych czasach", tłum. Agnieszka Szling

Szykujecie już majówkowe stosy lektur? Nie może w nich zabraknąć tej książki! *** W tej świetnie udokumentowanej opowieści, Katz - jeden z najważniejszych historyków zajmujących się queerową historią - przedstawia nie tylko samą Eve Adams, ale też odmalowuje obszerny i niezwykle ciekawy obraz wspólnoty "odmieńców", w której przenikają się różne ideologie. Są tu homofobiczni lewicowi rewolucjoniści i odważne lesbijki. Są kobiety, które chcą tylko świętego spokoju i te, które idą na barykady. Mężczyźni, którzy ukrywają się w głębokich szafach i tacy, którzy w Greenwich Village - tak się...

Czytaj post
wystawa, Centrum Kultury Zamek, Marta Smolińska, Susanne Friedel, Agnieszka Kasztelowicz, Małgorzata Mirga-Tas, Anne Peschken, Mark Pisarsky, Paulina Poczęta, Małgorzata Markiewicz

[GAZETA WYBORCZA] "Jak zacerować skarpety? To pierwsze pytanie, które zadałem Chatowi GPT po zobaczeniu tej wystawy"

Dzisiaj mam dla Was krótką relację z wystawy w poznańskim Centrum Kultury Zamek. "Łataj! Ceruj!. Długie życie ubrań" przypomina nam o tym, że zamiast kupować nowe ubrania, warto odrobinę uwagi poświęcić tym, które już mamy. Przygotowana przez Martę Smolińską wystawa opowiada o tym, jakim zagrożeniem dla współczesnego świata jest "fast fashion", czyli "relatywnie tanie, modne ubrania, które kupujemy w tzw. sieciówkach", jak pisze kuratorka. Produkując i kupując ciągle nowe ubrania, firmy odzieżowe oraz my, konsumenci, przyczyniamy się do zwiększania ilości odpadów, rosnących stosów...

Czytaj post
Gazeta Wyborcza, Centrum Architektury, Anna Cymer, Wojciech Jarząbek

[GAZETA WYBORCZA] "Wstydzimy się tej architektury, więc szybko znika z naszych miast. Niesłusznie"

Jestem fanem architektury lat 90. XX wieku. Była to architektura, która łączyła w sobie zachwyt nowymi możliwościami z wielkimi aspiracjami. Efekty bywają kuriozalne, ale coś jest w tych roztańczonych, szalejących w przestrzeni budynkach, niezwykłego. Dlatego, zainspirowany książką Anny Cymer, "Długie lata 90. Architektura w Polsce czasów transformacji" wydaną właśnie przez Centrum Architektury, przygotowałem dla Was mój subiektywny przewodnik po najciekawszych budynkach z tego fascynującego okresu. *** „Najwyższy czas zacząć debatę o architekturze lat 90.", pisze Cymer. Najlepiej...

Czytaj post
Czarne, Bartosz Żurawiecki, Znak, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Tomasz Pindel, Timof Comics, Marta Abramowicz, Nagroda im. Ryszarda Kapuścińskiego, Ada Wapniarska, ArtRage, Fernanda Melchor, Michał Książek, Ersin Karabulut, Gazeta Wyborcza

[GAZETA WYBORCZA] "Trójka Polaków w finale prestiżowej nagrody. Znamy finalistów Nagrody im. Kapuścińskiego"

Znamy 5 finalistów i finalistek tegorocznej edycji Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego. Do finału przeszli: - Marta Abramowicz, "Irlandia wstaje z kolan", Wydawnictwo Krytyki Politycznej - Ersin Karabulut, "Kroniki ze Stambułu", tom 1, przeł. Ada Wapniarska, Wydawnictwo Timof Comics - Michał Książek, "Atlas dziur i szczelin", Wydawnictwo Znak Literanova - Fernanda Melchor, "To nie jest Miami", przeł. Tomasz Pindel, Wydawnictwo ArtRage - Bartosz Żurawiecki, "Ojczyzna moralnie czysta. Początki HIV w Polsce", Wydawnictwo Czarne Gratulacje! Więcej o książkach-finalistkach TUTAJ

Czytaj post
Karakter, Marcin Wicha, Gazeta Wyborcza, Teatr Guliwer, wywiad

[GAZETA WYBORCZA] "Prosta reguła życia - robić rzeczy trochę lepiej, a nie trochę gorzej" - rozmowa z Marcinem Wichą

Marcin Wicha: "Prosta reguła życia - robić rzeczy trochę lepiej, a nie trochę gorzej". *** Dzisiaj zachęcam do lektury mojej rozmowy z Marcinem Wichą. Jest o projektowaniu, architekturze, mieście, ptakach i wampirku z tych Van Pirków. *** Wojciech Szot: W książce „Gościnne występy. Kawałki o projektowaniu" piszesz tak: „Kostka Bauma oddala lęk". Lęk przed czym? Marcin Wicha: Utratą kontroli. Chyba zacznę od historyjki. W warszawskim Muzeum Woli była świetna wystawa o rzeczkach, strużkach, potokach, które kiedyś płynęły przez miasto. Jeszcze w XIX wieku większość z nich...

Czytaj post
Filip Fierek, patronaty, Drzazgi, Lucy Delap

[RECENZJA] Lucy Delap, "Feminizmy", tłum. Filip Fierek

Czym jest feminizm? O tym, że nie ma jednej odpowiedzi na to pytanie, wiemy już od dawna. Feminizmy bywają różne, zależą od czasu, miejsca, statusu społecznego tych, które w niego wierzą i światopoglądu jego przeciwników i przeciwniczek. Feminizm definiują wszyscy - sufrażystki, prezeski korporacji, prawicowi politycy, czytelniczka kolorowego pisemka… Nie ma i nigdy nie będzie jednej odpowiedzi. Także historia feminizmu nie wpisuje się łatwo w prostą oś czasu. Od Hypatii z Aleksandrii przez sufrażystki, Simone de Beauvoir po współczesność. “Historycy i historyczki feminizmu muszą więc...