Borys Fiłonenko, Anton Reznik, Danył Sztanhejew, "Z mięty", tłum. Aleksandra Zińczuk

Dawno nie było tu komiksu. Jednak namówiony przez wydawnictwo Warsztaty Kultury, przeczytałem "Z mięty" Borysa Fiłonenko (scenarzysta), Antona Reznika i Danyła Sztanhejewa (rysownicy) w przekładzie Aleksandry Zińczuk. Była to przygoda.

Wania i Mariczka zwiedzają z przewodnikiem mediolańską Pinakotekę. Jest jak zawsze - trochę ciekawie, trochę nudno. Nagle dostrzegają "gigantyczną żabulkę". To słynna żaba z obrazu Bartolomea Suardiego, zwanego Bramantinem, "Madonna i Dzieciątko ze św. Ambrożym i Archanioł Michał" z początku XVI wieku.

Gigantycznych rozmiarów żaba leży sobie martwo u stóp archanioła. Czemu żaba, a nie tradycyjny smok? Otóż żaba symbolizuje heretyków. W "Apokalipsie" czytamy, że z ust fałszywego proroka wyszły "trzy nieczyste duchy w kształcie żab". Czy zło jest martwe? A może - jak mówi w komiksie przewodnik - żaba wciąż "wpatruje się w ludzkie źrenice, odbijając swoje wątłe światło dalej"? Trudno powiedzieć.

Co to ma wspólnego z akcją “Z mięty”? Otóż państwo sami muszą sobie odpowiedzieć na to pytanie. Jest to bowiem komiks wypełniony historiami surrealistycznymi, absurdalnymi i trochę nachalnie czasem symbolicznymi. To pełna cytatów i kryptocytatów opowieść o Wani, który ćwiczy skoki narciarskie, choć jeszcze nigdy nie skakał. Gdy zadebiutuje, po pierwszym skoku zniknie. Ale to też opowieść o sztuce współczesnej i naszej bezradności w kontakcie z nią.

Jest to na pewno opowieść o relacji, w której łatwiej komunikować się ze sobą za pomocą cytatów z “Fragmentów dyskursu miłosnego” Barthesa, niż za pomocą rozmowy. Jest o mieście, w którym człowiek zawsze musi się wspinać, choć może niezbyt wysoko. “Na przykład wyjście na dach oznaczałoby aspirowanie do władzy”.

Jest o pustce, którą dostrzec można zarówno w dziurach i szczelinach miejskich, jak i o pustce, którą dostrzegamy w drugim człowieku. I pustce, którą nosimy ze sobą i patrzymy, jak inni próbują do niej nie wpaść. O architekturze, emocjach, chyba trochę o wojnie. Cała ta surrealistyczna, dziwaczna, pełna cytatów opowieść wciąga i wyciąga z człowieka nie jedną emocję. Ale o czym jest? Nie wiem. O pustce. Chyba.

Rysownicy “Z mięty” doskonale operują różnymi stylami - od linearnego rysunku po pełne kolorów kadry nawiązujące do dzieł Brueghla czy Boscha. Od rzutów i planów do abstrakcji. Robi to wrażenie.

Dla kogo jest “Z mięty”? Dla tych, co nie muszą wiedzieć i dla tych, co chcą poczuć się dziwnie. Dla odważnych. Bo twórcom “Z mięty” udaje się opowiedzieć wiele o naszej codzienności i lękach. Dobre to.

Napisawszy to, biorę kilka dni urlopu. Poezję będę za to dla Was miał.