Czy Jan Tomasz Gross czytał "Tatuażystę z Auschwitz" i jakie lubi lody? W 25 rocznicę wydania "Sąsiadów" rozmawiamy o tym, co działo się w okolicach premiery książki, ale też o tym, jakim człowiekiem jest Jan Tomasz Gross. - W Polsce mamy diaboliczny problem, ale nie diabolicznego Grossa - mówi Jan Tomasz. *** Wojciech Szot: Jest Polska przed Grossem i Polska po Grossie? Jan Tomasz Gross: To wzruszający pomysł, ale ja zawsze byłem z Grossem na bieżąco. WSZ - To kim pan jest, panie Gross? JTG - Człowiekiem, któremu bardzo dużo czasu zajęło zrozumienie tego, co...

Żar leje się z nieba, to może macie ochotę na rozmowę o... Unii Lubelskiej. Ukraińska historyczka, Natalia Starczenko napisała fantastyczną książkę o tym, jak z perspektywy ukraińskiej wyglądał świat dawnej Rzeczypospolitej. "Ukraińskie światy Rzeczypospolitej" (tłum. Tomasz Hodana, Katarzyna Kotyńska) polecam wszystkim, którzy lubią zobaczyć, że nie ma jednej historii, ale też - jeśli chcecie dowiedzieć się, jak bardzo niehomogeniczny był to świat. Starczenko: - Unia Lubelska to bardzo ważne wydarzenie w ukraińskich dziejach. W historii powszechnej, znanej ze szkoły, panuje...

- Wojtek, ja napisałem 32 książki! Jestem starym pisarzem, prawda? - pyta Marek Krajewski, autor ponad trzydziestu powieści kryminalnych w rozmowie, która wędruje nawet do kuchni pisarza. *** Wojciech Szot: Ponoć pracujesz 5 godzin i 42 minuty. Marek Krajewski: Wyliczyłem to sobie. WSZ - Jak? MK - Staram się żyć zgodnie z naturą, to znaczy żyć zgodnie z jakąś zasadą panującą w świecie. Tą zasadą jest "złota proporcja". (...) To oczywiście czas na pracę, przerwy się doń nie wliczają. Kiedy wstaję, by zrobić sobie herbatę, wyłączam minutnik. (...) MK - Jestem człowiekiem...

- Czym jest miłość? - zastanawiamy się z Sylwią Chwedorczuk, która opracowała pierwszy tom "Listów" Marii Dąbrowskiej i Anny Kowalskiej. Wojciech Szot: 3 września 1943 roku. Z Warszawy do Lwowa wychodzą dwa listy. Następnego dnia jeden, a kolejnego znowu dwa. Maria Dąbrowska jest zakochana? Sylwia Chwedorczuk: Jak najbardziej. Trzy listy dziennie to cała Dąbrowska. Kowalska też często pisze, choć rzadziej niż Maryjka. Tęsknią do siebie. We wrześniu tego roku Anna wraca do Lwowa po tym, jak pół roku spędziła w Warszawie z autorką "Nocy i dni". Zamierza uporządkować swoje sprawy...

- Myśląc o modernizowanym muzeum, to na pewno nie chciałabym wpychać wszędzie na siłę ekranów, telefonów - mówi dyrektorka Muzeum Narodowego w Warszawie Agnieszka Lajus. *** Wojciech Szot: 200 tys. osób odwiedziło wystawę Chełmońskiego To nowy rekord Muzeum Narodowego. Jak ważna jest dla was frekwencja? Agnieszka Lajus, dyrektorka Muzeum Narodowego: - Wysoka frekwencja to dowód społecznej potrzeby i skutecznej promocji. Jednak to nie jedyne kryterium sukcesu. Cieszymy się, gdy nasze wystawy są tłumnie odwiedzane, ale bardzo istotne są też projekty, które nie cieszą się wielką...

Uwielbiam tego gościa. Los sprawił, że jest moim sąsiadem. To porozmawialiśmy. Przed Państwem prosto z Klubu Komediowego... Michał Sufin! *** Michał Sufin: Wiesz skąd się biorą dzieci? Wojciech Szot: ... MS - Z zapuszczonej ciąży. WSZ - Dobre. Dlaczego zaczynamy od tego? MS - Napisałeś, że chciałbyś porozmawiać o historii dowcipu, a to najstarszy, jaki mi opowiedziano. Usłyszałem go podczas jednego z protestów Strajku Kobiet. Zaskoczył mnie. Poszukałem i okazało się, że to Słonimski i Tuwim, "W oparach absurdu". Dowcip sprzed niemal 100 lat, a dalej gdzieś funkcjonuje....

- Czy na liście nominowanych do Nike są ubiegłoroczne hity - pyta Aleksandra Sobczak w podcaście 8:10, który dla Was nagraliśmy.

Masowych hitów może i nie ma, ale są książki czytane i komentowane. Są też niespodzianki i książki "przegapione". Ale tegoroczna Nike świetnie chyba oddaje to, co w duszy czytelników gra.

O nich - książkach nominowanych - porozmawialiśmy, ale też o tym, po co nam taka lista, co może z niej dla siebie wyciągnąć i czym dzisiaj są nagrody literackie.

Bez lukru. Ale też bez podlizywania się komukolwiek. Warto myślę nas posłuchać.

- Słowo „żona" leży na mnie jak ulał - mówi Renata Lis w rozmowie, którą dzisiaj bardzo bym chciał, żebyście przeczytali. Bo to rozmowa o szczęściu w świecie, który przyzwyczaił nas do tego, że pełnia szczęścia nie jest naszym udziałem.

Rozmawiamy z okazji premiery nowej książki Lis, "Moja ukochana i ja. Ślub".

***

Wojciech Szot - Marzyłaś o ślubie?

Renata Lis - Nigdy w życiu. Odkąd pamiętam, byłam przeciwko. Aż nagle się to zmieniło. Można powiedzieć, że jako żona jestem dla siebie największym zaskoczeniem.

WSZ - Kiedyś myślałem podobnie - ślub to bzdura. Ale może był to efekt tego, że...

Wojciech Szot: Sześciolatka Olga Rafałówna „podeszła do pieca i manipulując z ogniem, spowodowała zapalenie się na niej sukienki". Był rok 1928. Ile dzieci pracowało w polskich fabrykach? Magdalena Kopeć, autorka książki „Pastuszkowie, gazeciarze, tkaczki. Jak zmuszano dzieci do pracy": Niezwykle trudno to ustalić. Dokumentacja fabryk — zwłaszcza z XIX wieku — jest szczątkowa. Wiemy na przykład, że gdy w 1876 roku przyjrzano się przebiegowi kariery zawodowej majstrów szklarskich ze Śląska, okazało się, że co trzeci z nich zaczął pracę przed dwunastym rokiem życia. Funkcjonowało już...

- Spokojnie i powoli. Co tam się właściwie wydarzyło? - tak Aleksandra Wojtaszek, fantastyczna reporterka, tłumaczka i bałkanistka zaczyna swoją opowieść o książkach dwóch świetnych twórców - Darko Cvijeticia i Ante Tomicia (obie przełożyła Dorota Jovanka Ćirlić). Rozmawiamy o "Windzie Schindlera" i "Cudzie w Dolinie Poskoków", szukając tropów do interpretacji tych powieści. Można nas posłuchać w sieci, najlepiej w drodze z księgarni do domu.