Wyborcza.pl - Książka na weekend - Danilo Kiš, "Cyrk rodzinny"

edni czytają książki dopasowane do pory roku, inni - latem szukają w literaturze ochłodzenia, a zimą upału i co najwyżej "Pożegnania z Afryką". Jestem w tej drugiej drużynie, która w skwarze wyprawia się na antarktyczną wędrówkę, oczywiście kursując pomiędzy prysznicem a przegrzanym pokojem, i dlatego wielką przyjemność sprawił mi fakt, że "Cyrk rodzinny" zaczyna się od wspaniałego opisu kasztanów. Kasztan, jak pisze niezwykle piękną frazą Danilo Kiš, "spada bez najmniejszego wiatru, sam z siebie, jak gwiazda - z zawrotną szybkością". I od razu znika upalne lato, ciało zapomina o zmęczeniu, a w wyobraźni zbieramy kasztany po drodze do szkoły w piękny wrześniowy poranek. 

Kiš, syn węgierskojęzycznego Żyda i prawosławnej Czarnogórki, urodził się w 1935 roku w Suboticy, dzisiaj leżącej na terenie Serbii. Jego ojciec, zamknięty podczas wojny w getcie i zamordowany w Auschwitz, stanie się - jako Edward Sam lub E.S. - pierwowzorem ojca głównego bohatera kilku książek Kiša, w których pisarz będzie opowiadał o zmitologizowanej przeszłości i trudnej teraźniejszości. Edward, podobnie jak ojciec Brunona Schulza, był "przedstawicielem epoki, która już odeszła, okresu minionej świetności kupiectwa i patriarchalnego biblijnego żydostwa", jak pisze w posłowiu Danuta Cirlić-Straszyńska. 

Całość tutaj