- Czym jest miłość? - zastanawiamy się z Sylwią Chwedorczuk, która opracowała pierwszy tom "Listów" Marii Dąbrowskiej i Anny Kowalskiej. Wojciech Szot: 3 września 1943 roku. Z Warszawy do Lwowa wychodzą dwa listy. Następnego dnia jeden, a kolejnego znowu dwa. Maria Dąbrowska jest zakochana? Sylwia Chwedorczuk: Jak najbardziej. Trzy listy dziennie to cała Dąbrowska. Kowalska też często pisze, choć rzadziej niż Maryjka. Tęsknią do siebie. We wrześniu tego roku Anna wraca do Lwowa po tym, jak pół roku spędziła w Warszawie z autorką "Nocy i dni". Zamierza uporządkować swoje sprawy...

- Myśląc o modernizowanym muzeum, to na pewno nie chciałabym wpychać wszędzie na siłę ekranów, telefonów - mówi dyrektorka Muzeum Narodowego w Warszawie Agnieszka Lajus. *** Wojciech Szot: 200 tys. osób odwiedziło wystawę Chełmońskiego To nowy rekord Muzeum Narodowego. Jak ważna jest dla was frekwencja? Agnieszka Lajus, dyrektorka Muzeum Narodowego: - Wysoka frekwencja to dowód społecznej potrzeby i skutecznej promocji. Jednak to nie jedyne kryterium sukcesu. Cieszymy się, gdy nasze wystawy są tłumnie odwiedzane, ale bardzo istotne są też projekty, które nie cieszą się wielką...

Ponad 22 miliony złotych za "Rzeczywistość" Jacka Malczewskiego to nowy polski rekord aukcyjny. Jeszcze 25 lat temu nikt by o tym nie pomyślał. Wtedy, żeby pobić rekord, wystarczyło mieć w portfelu "zaledwie" 2 miliony złotych na drobne, aukcyjne wydatki. Za tyle bowiem - w 2000 roku - sprzedano "Rozbitka" Henryka Siemiradzkiego. Kto pobił Siemiradzkiego? Jakie dzieła osiągnęły rekordowe stawki na aukcjach dzieł sztuki? Kogo doceniają kolekcjonerzy i inwestorzy? *** Polski rynek aukcji dzieł sztuki rozwijał się bardzo powoli. Pierwszy prywatny dom aukcyjny, Unicum, powstał w 1988...

W prestiżowej serii "The Penguin Book of", prowadzonej przez giganta wydawniczego, jakim jest brytyjsko-amerykański Penguin Random House, ukazała się właśnie książka poświęcona polskim opowiadaniom. "The Penguin Book of Polish Short Stories" ukazała się pod redakcją tłumaczki Antonii Lloyd-Jones i z przedmową Olgi Tokarczuk. W przedsięwzięcie zaangażowanych było aż dwunastu tłumaczy i tłumaczek polskiej literatury. Książka zawiera trzydzieści dziewięć opowiadań. Jak pisze wydawnictwo, ta "dowcipna, zaskakująca i błyskotliwa antologia jest niezbędna dla poznawania polskiej literatury"....

Uwielbiam tego gościa. Los sprawił, że jest moim sąsiadem. To porozmawialiśmy. Przed Państwem prosto z Klubu Komediowego... Michał Sufin! *** Michał Sufin: Wiesz skąd się biorą dzieci? Wojciech Szot: ... MS - Z zapuszczonej ciąży. WSZ - Dobre. Dlaczego zaczynamy od tego? MS - Napisałeś, że chciałbyś porozmawiać o historii dowcipu, a to najstarszy, jaki mi opowiedziano. Usłyszałem go podczas jednego z protestów Strajku Kobiet. Zaskoczył mnie. Poszukałem i okazało się, że to Słonimski i Tuwim, "W oparach absurdu". Dowcip sprzed niemal 100 lat, a dalej gdzieś funkcjonuje....

Biografie nietuzinkowych postaci napisane z empatią. Eseje, które pokazują, w jak dziwnej epoce przyszło nam żyć. Wiersze, które dotykają czułych strun, reportaż będący poezją i powieści, w których jest miejsce na zabawę z gatunkami literackimi.

Książki nominowane do 29. edycji Nagrody Literackiej "Nike" mierzą się z ograniczeniami zarówno naszej wyobraźni, jak i ram gatunkowych samej literatury. Zadają ważne pytania, ale nie dają jednoznacznych odpowiedzi. Czasem wręcz programowo od nich uciekają.

Oto 20 książek nominowanych do Nagrody Literackiej "Nike" w edycji 2025.

Gratulacje!

O wszystkich...

- Czy na liście nominowanych do Nike są ubiegłoroczne hity - pyta Aleksandra Sobczak w podcaście 8:10, który dla Was nagraliśmy.

Masowych hitów może i nie ma, ale są książki czytane i komentowane. Są też niespodzianki i książki "przegapione". Ale tegoroczna Nike świetnie chyba oddaje to, co w duszy czytelników gra.

O nich - książkach nominowanych - porozmawialiśmy, ale też o tym, po co nam taka lista, co może z niej dla siebie wyciągnąć i czym dzisiaj są nagrody literackie.

Bez lukru. Ale też bez podlizywania się komukolwiek. Warto myślę nas posłuchać.

I to jest proza! Jeśli nie znacie Bawołka (jak to możliwe), to polecam nadrobić. Wydaje mi się, że "Litania" to dobry tytuł na pierwsze z Bawołkiem rendez-vous.

***

"Koniec świata prędko nie nastąpi, wcześniej ja umrę, gdy ścieżka za mną gęsto zarośnie", deklaruje narrator jednej z kilkudziesięciu krótkich opowieści, które składają się na niezwykłą "Litanię" Waldemara Bawołka.

Tytuł każdego z pomieszczonych w tym tomie próz to kolejne wezwanie w długiej litanii. Zaczyna Bawołek od wezwania do "świętej Maryi". "Święta Maryjo, wybaw mnie od zła wszelkiego". I opowiada surrealistyczny apokryf o...

- Słowo „żona" leży na mnie jak ulał - mówi Renata Lis w rozmowie, którą dzisiaj bardzo bym chciał, żebyście przeczytali. Bo to rozmowa o szczęściu w świecie, który przyzwyczaił nas do tego, że pełnia szczęścia nie jest naszym udziałem.

Rozmawiamy z okazji premiery nowej książki Lis, "Moja ukochana i ja. Ślub".

***

Wojciech Szot - Marzyłaś o ślubie?

Renata Lis - Nigdy w życiu. Odkąd pamiętam, byłam przeciwko. Aż nagle się to zmieniło. Można powiedzieć, że jako żona jestem dla siebie największym zaskoczeniem.

WSZ - Kiedyś myślałem podobnie - ślub to bzdura. Ale może był to efekt tego, że...

Wojciech Szot: Sześciolatka Olga Rafałówna „podeszła do pieca i manipulując z ogniem, spowodowała zapalenie się na niej sukienki". Był rok 1928. Ile dzieci pracowało w polskich fabrykach? Magdalena Kopeć, autorka książki „Pastuszkowie, gazeciarze, tkaczki. Jak zmuszano dzieci do pracy": Niezwykle trudno to ustalić. Dokumentacja fabryk — zwłaszcza z XIX wieku — jest szczątkowa. Wiemy na przykład, że gdy w 1876 roku przyjrzano się przebiegowi kariery zawodowej majstrów szklarskich ze Śląska, okazało się, że co trzeci z nich zaczął pracę przed dwunastym rokiem życia. Funkcjonowało już...