Toni Morrison, "Najbardziej niebieskie oko"

"Najbardziej niebieskie oko" Toni Morrison jest - jak można na Wiki przeczytać - debiutem literackim przyszłej noblistki. Jak ja bym chciał więcej czytać takich debiutów! W mojej karierze czytelniczej, która w zakresie świadomym trwa już jakieś 25 lat (od czasu lektury "Puc, Bursztyn i goście") Toni Morrison pojawiała się i znikała, nigdy nie zagościła w moim serduszku na dłużej. Obiecuję to zmienić, gdyż prezentowana tu książka to dzieło doskonałe, nie dość że opowiada o czymś, co jest dla mnie ciekawe (i ideologicznie dobre), robi to w sposób, który sprawia, że się budzę i chcę więcej. To się po prostu świetnie czyta!

To co się udało w "Najbardziej...", to zmuszenie mnie do empatii z czarną dziewczynką, która jest wściekła na świat, w którym cały czas czuje się wykluczana i to głównie za sprawą "swoich" - czarnych, którzy z pokorą znoszą upokorzenia i dla których podporządkowanie jest stanem naturalnym. Morrison tworzy opowieść, która nie tylko boli i ma nas wyrwać z uśpienia, ale która ma nas nauczyć, że na świat trzeba patrzyć krytycznie i kwestionować istniejące reguły.

Dzisiaj jestem nastawiony na ładne acz wściekłe zdania, bo dziesięć lat temu wierzyłem w postęp - człowiek działał w organizacjach pro-LGBT, oglądał słupki rosnącej tolerancji i planował strategię drobnych kroków w drodze do zwiększania stopnia równości. To się wydawało nieodwołalne - będzie lepiej, bo tak to ewoluuje. W ciągu ostatnich dwóch-trzech lat okazało się, że jest inaczej, że na nowo trzeba budować fundamenty. Ale w tym dążeniu czai się wiele pułapek, o których przypomina Toni Morrison. Zatem przed jutrzejszymi Manifami słowo na rozejście:

"Czarna dziewczynka pragnie mieć niebieskie oczy białej dziewczynki, a grozę czającą się u podłoża tego pragnienia przewyższa jedynie zło, jakie niesie ze sobą jego spełnienie."

Do zobaczenia jutro na mieście!

(książkę tłumaczył Sławomir Studniarz, któremu trochę nie ufam, bo znalazłem błędy)