[GAZETA WYBORCZA] "Bownik dla "Wyborczej": Wywróciłem na lewą stronę kurtkę Piłsudskiego"

Dzisiaj w moim miejscu pracy rozmawiam z jednym z moich ulubionych polskich artystów, czyli przed Państwem - Bownik.

***

WSZ - Lubisz zmuszać widza do tego, by na nowo zaczął myśleć o obiekcie, który przedstawia twoja fotografia.

Bownik – Szczególnie to widać chyba w moim wieloletnim projekcie "Rewers". Od 2016 roku jeżdżę po muzeach, gdzie fotografuję – w konwencji fotografii muzealnej – obiekty odwrócone na lewą stronę. To czasem gest czysto estetyczny, ale często bliski polityce, jak choćby wtedy, gdy wywróciłem na lewą stronę kurtkę Piłsudskiego. Czasami to gra z fasadą świętości – myślę tu o zdjęciach strojów batiuszków, które fotografowałem w Ermitażu. Pracowałem w polskich muzeach, ale byłem też np. w Mongolii.

WSZ: Jak było w Mongolii?

B – Długo się leci. A bardziej na poważnie – zamierzałem sfotografować strój Damdin Suche Batora, bohatera narodowego Mongolii, głównego dowódcy sił mongolskich podczas rewolucji z 1921 roku.

Na miejscu okazało się jednak, że tkanina jest bardzo delikatna i było zbyt duże ryzyko uszkodzenia przy próbie odwrócenia na lewą stronę. Na szczęście udało mi się sfotografować inne ubrania, na przykład strój dziecięcy. Tylko nie taki, który był noszony przez jakiegoś malucha na co dzień, a taki, który w miejscowej tradycji szyto z ofiarowanych przez społeczność fragmentów tkanin. Taki ubiór był wyrazem troski i symbolicznego związania z dzieckiem, darem i gestem przyjęcia do sieci społecznej i duchowej ochrony, zwłaszcza jeśli dziecko urodziło się po wielu latach starań, albo rodzina przeszła przez trudne doświadczenia.

(…)

Metaforyka czasem sama się tworzy. Takie działanie potrafi podważyć hierarchię znaczeń. Dopiero uświadomienie sobie, że wszystko może mieć swój rewers i bywa poskładane z jakichś ścinków, przypomina nam, że podziwiamy fasady.

***

Cała, zaczynająca się od dramatycznego pytania "z tego da się żyć?", rozmowa — w moim miejscu pracy.