- Model tożsamości oparty na dominacji nigdy nie był jedynym. Inne męskości, na przykład osadzone na trosce, były i są możliwe - mówi mi Kacper Pobłocki i bardzo chcę w to wierzyć.

Ale zanim doszliśmy do tego tematu zauważyłem, że autor "Chamstwa" na wywiad przyszedł z połamanymi okularami. Od nich zaczęliśmy więc naszą rozmowę.

---

Pobłocki: - To są okulary ojca małego dziecka. Gdy moja córka miała rok, wzięła je i zaczęła wyginać. Zbladłem, bo bardzo je lubię. Poprosiłem, by mi je oddała. Bez reakcji. Powtórzyłem nieco stanowczym tonem. Ty byś nawet tego nie rozróżnił, ale ona się popłakała.

WSZ - Przestraszyła się.

- Nazywali nas szkopkami, byliśmy też Żydkami.

Dzisiaj w GW pierwsza rozmowa prezentująca pisarzy i pisarki, których książki znalazły się w finale Nagrody NIKE. Zaczynamy od mojego wywiadu z Edwardem Pasewiczem, pisarzem którego jako poetę podziwiam od lat, a który zaskoczył mnie niesamowitą kompozycją "Pulverkopfa" i jakąś uporczywością tej książki, sprawiającą że trudno się od tej historii uwolnić.

Edward: - W pierwszej klasie podstawówki nauczycielka kazała nam usiąść w ostatnich rzędach. Łemkowie, Niemcy i Żydzi byli gorsi od tych, którzy pracowali w ogromnej jednostce wojskowej, która...

Czasem trafiam na książki i autorów, których chcę poznać. Wbrew pozorom nie ma ich tak wielu. Dzisiaj dla Was rozmowa z jednym z takich twórców.

---

Zadebiutował zbiorem opowiadań “Lot”, który przyniósł mu kilka ważnych nagród i tylko zwiększył presję na młodego pisarza. Gdy wyszło “Upamiętnienie” (tłum. Maciej Świerkocki), czytelnicy mogli odetchnąć - książka miała świetne recenzje i szybko została przełożona na kilka języków. Bryan Washington przez wielu uważany jest za jednego z najbardziej utalentowanych amerykańskich pisarzy młodego pokolenia. 

Wojciech Szot - Gdybyś miał się krótko przedstawić, to co by było najważniejsze?

Ander Izagirre, autor wyróżnionej prestiżową nagrodą książki "Potosi. Góra, która zjada ludzi", podczas gali upomniał się o siedzącego od trzech miesięcy w areszcie dziennikarza Pablo Gonzaleza, którego polskie służby zidentyfikowały jako agenta Rosji.

Nagrodę im. Ryszarda Kapuścińskiego wręczono – po raz 13. – w sobotę w warszawskim Teatrze Studio. Tegorocznym laureatem został Ander Izagirre za książkę "Potosí. Góra, która zjada ludzi" w przekładzie Jerzego Wołk-Łaniewskiego. Piszący po hiszpańsku Bask pokazuje walkę boliwijskich dziewczynek o lepsze warunki pracy w kopalni. I ich walkę ze wszechobecną przemocą.

Gdy Rosja zaatakowała w lutym Ukrainę, Andrij Kurkow był pierwszym pisarzem, o którym pomyślałem - chcę z nim pogadać.

Dlaczego? Bo jako jeden z nielicznych współczesnych pisarzy ukraińskich odniósł sukces nie tylko w naszej części Europy. Bo pisze po rosyjsku i to z pewnością - przynajmniej w latach 90.- pomogło w tym sukcesie, a dziś sprawia, że mam wiele pytań. Bo jest prezydentem ukraińskiego PEN Clubu, a ja jakoś wciąż wierzę w tego rodzaju instytucje. No i czytałem jego książki. Udało się i dzisiaj efekty znajdziecie w gazecie.

---

WSZ - Język determinuje to, jak myślimy. To jak ty myślisz?

Z Panem Grzegorzem poprawiliśmy okładkę książki Magdaleny Okraski, której recenzję napisałem dla GW. Na zdjęciu zamiast asfaltu przed dworcem w Myszkowie... dworzec w Myszkowie - wyremontowany, nowoczesny, a w tle równie nowoczesna fabryka powstała na terenach dawnego Wartexu. A teraz czas na zapowiadaną rozmowę.

---

- Dzień dobry Pani Mariuszu - od tego zdania zaczęła się moja znajomość z Grzegorzem z Poraja. Nie, nie zmieniłem imienia. Grzegorz Bojanek z Poraja napisał do Szczygła po tym, jak reporter krótko zrecenzował “Nie ma i nie będzie” Magdaleny Okraski. Książkę, o której dzisiaj rano dla was pisałem.

Dzisiaj mam dla was rozmowę z Marcinem Mellerem, który niedługo zadebiutuje jako powieściopisarz. Debiut to przygodowy, trochę obyczajowy, literatura jak to mówią "wakacyjna", nie obrażająca inteligencji czytelnika lubiącego potaplać się w cięższych klimatach. A że "Czerwona ziemia" dzieje się w Ugandzie (i Warszawie), którą poznałem kilka lat temu, to wziąłem Mellera na spytki. WSZ - Na co trzeba zwracać uwagę, pisząc o Afryce? - MM - Za „Czarny Ląd” biłbym po łapach. Podobnie jak za „słoneczną Italię” i „dżdżysty Albion”. Jeśli się osadza akcję w latach 90. i obecnych, trzeba uważać...

- To był tata-kwoka.

- Rodzina to odpowiedzialność, a matka się jej bała.

Z Agatą Passent na rozmowę o zapiskach i korespondencji Agnieszki Osieckiej zebranych w tomie "Czekając na człowieka" umawialiśmy się na początku roku. 14 lutego, tuż przed naszą rozmową zmarł Daniel Passent.

Agata Passent przełożyła rozmowę o jeden dzień.

- Dziękuję, że przyszłaś. Jestem trochę zaskoczony.

- Dlaczego? Myślałeś, że będę płakać cały dzień?

- Ludzie różnie reagują.

- Dużo płaczę. Utrata to proces, który nigdy się nie kończy. Najbardziej współczuję jednak wnukom, bo one najmniej dziadkiem zdążyły się "napaść",...

[MAM NADZIEJĘ, ŻE ROSJA STANIE SIE WIĘZIENIEM] - Zawsze pamiętaliśmy, że w naszym kraju trwa wojna - mówi Kateryna Babkina, ukraińska pisarka, która uciekła z Kijowa Kateryna Babkina, laureatka ubiegłorocznej Literackiej Nagrody Europy Środkowej “Angelus” dotarła do czekającego na nią Wrocławia. Miała przyjechać na rezydencję literacką w stolicy Dolnego Śląska dopiero w sierpniu, jednak wojna zmusiła ją do natychmiastowego wyjazdu z Kijowa. Z córeczką i matką są bezpieczne w mieszkaniu zaoferowanym przez Wrocławski Dom Literatury. Gdy umawialiśmy się na rozmowę, zadałem Katerynie...

- Szczególnie myślę dzisiaj o osobach queer z Ukrainy, które muszą walczyć nie tylko z queerfobią czy homofobią, ale i rosyjskim imperializmem - mówił mi Bryan Washington, którego pierwsza w Polsce książka, "Upamiętnienie" w przekładzie Macieja Świerkockiego już za chwilę nakładem Wydawnictwo Cyranka. To książka o tym, że w relacjach między ludźmi najważniejsza jest troska o innego człowieka. I chyba od wielu lat nie czytałem tak dobrej prozy, gdzie główni bohaterowie są niehetero. I do tego niebiali. I mają gdzieś co pomyślą o nich biali i hetero. Ma to swoją moc, za jakiś czas więcej o...