Czas na drugi wywiad z finalistami i finalistkami Nagrody Literackiej Nike. Marzanna Bogumiła Kielar napisała fantastyczny tom poezji "Wilki" i właśnie o nim rozmawiamy. *** WSZ - Jakie rośliny w ogrodzie miała twoja babcia? MBK - Maciejkę, rosła przed okazałym gankiem dużej poniemieckiej willi obok lwich paszczy. Ten dom dziadek kupił w 1952 roku. Mieszkałam w nim do dziewiątego roku życia, dopóki nie przeprowadziliśmy się do domu, który mój ojciec wybudował 300 metrów dalej. Zapach maciejki wieczorami był obłędny. Babcia miała też, po obu stronach długiej ścieżki prowadzącej...

Zaczynamy cykl rozmów z finalistami i finalistkami tegorocznej Nagrody Nike. Miałem przyjemność zapytać Piotra Pazińskiego o jego esej "Przebierańcy w nicości". *** Wojciech Szot - Może trzeba powiedzieć czytelnikom wprost — to nie jest biografia Wojtkiewicza. Piotr Paziński - Nie jest. Biografią Wojtkiewicza zajmowało się przede mną wiele osób. Przede wszystkim Wiesław Juszczak. Jerzy Ficowski zrekonstruował jego życie, odnalazł listy i rozpropagował legendę, że większość dokumentów — listy i dziennik intymny — znalazły się w trumnie malarza, włożone tam przez matkę. Ficowski...

Po świetnej książce "Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję" Mateusz Pakuła wraca z bardzo ciekawie skonstruowaną opowieścią o swoim dziadku. "Skóra po dziadku" to jednak nie tyle nostalgiczne wspomnienie, co próba — czasem dramatyczna, a czasem komediowa — rekonstrukcji przeszłości. Napisana z dezynwolturą. Porozmawialiśmy. *** Wojciech Szot: Piszesz: "Zanim się dowiedziałem, kim właściwie są Żydzi, już byłem antysemitą". Jak to? Mateusz Pakuła, autor wydanej właśnie książki "Skóra po dziadku" oraz głośnej książki i nagradzanego spektaklu "Jak nie zabiłem...

Legenda. Do niewielu osób to słowo pasuje tak, jak do Grzegorza Rosińskiego.

Rozmawiać z legendą jest ciekawie. Bo legenda już ma na koncie wielką monografię, kilkaset wywiadów, a jej biografię zna każdy fan. Legenda jest zmęczona, ale riposty ma cięte. I czasem słyszy, jak ktoś gwiżdże. Wtedy się opowieść zaczyna na nowo.

Zatem dzisiaj rozmawiam z Legendą. Grzegorz Rosiński.

***

Wojciech Szot - Gdy dzisiaj ogląda pan swoje dzieła sprzed lat na ekspozycji, co pan czuje?

Grzegorz Rosiński - Satysfakcję, nawet przyjemność. Widzę, że moja twórczość była ciągłym poszukiwaniem. Gdy dochodziłem do...

Czy wybitnym prawnikom można zadać pytanie o to, czy krasnoludki istnieją? Można. W kodeksie nie ma zakazu. Zatem pytam dzisiaj o krasnoludki prof. Witolda Kuleszę i dr. hab. Jana Kuleszę. Warto poczytać, bo to rozmowa o ważnych sprawach *** Wojciech Szot: Czy krasnoludki istnieją? Witold Kulesza: Oczywiście! Choć — jak to przedstawił Koszałek-Opałek — "gdy zaczęły dzwony z wież kościelnych bić", musiały się skryć pod ziemią. W polskim kodeksie karnym napisano jednak, że zakazane jest ograniczanie człowieka w jego religijnym wyznaniu. Zatem należałoby stworzyć warunki, w...

- Czy zawsze tak samo widzieliśmy kolory? - pytam Justynę Bajdę, autorkę świetnej książki "Błękitny »fin de siècle«. Kolor niebieski w kulturze i literaturze Młodej Polski". *** Rozmawiamy o niebieskim, przez wiele stuleci najdroższym kolorze świata. Ale rozmawiamy też o kulturze XIX wieku. Wiedzą Państwo, że "zdarzało się, że ekstrawaganckie kobiety zakładały na bale suknie dekorowane żarówkami"? Bajda: - Za tak ubraną damą musiał ktoś nieść rodzaj akumulatora i kręcić korbką, by w odpowiednim momencie suknia świeciła. Bolesław Prus w 1883 r. pisał o damie "od stóp do głów oblanej...

- Co to jest nowoczesność? - pytam Joannę Mytkowską, dyrektorkę Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Już niedługo chyba najbardziej oczekiwane otwarcie tego roku. Co będzie można zobaczyć w MSN-ie? Dlaczego "Nie będzie to jednak »lekcja sztuki współczesnej«"? Ale — przede wszystkim — co czuje osoba, która kilkanaście lat pracuje w instytucji, która wciąż jest w budowie? Joanna Mytkowska: Na pierwszym piętrze, naprzeciwko wielkiego okna, z którego widać Pałac Kultury i Nauki, stanie "Przyjaźń" Aliny Szapocznikow. To rzeźba przedstawiająca dwóch mężczyzn ze sztandarem, która w 1955 rok została...

Zawód: Osoba pisząca. Tożsamość: niebinarna. Kim de l'Horizon napisał_ najgłośniejszą niemieckojęzyczną książkę XXI wieku. "Drzewo krwi" w ciągu trzech lat od premiery zostało przełożone na kilkanaście języków. - Udzielił_m dziesiątków wywiadów, a nikt nie zapytał mnie o to, czym jest miłość - skarżył_ się "New York Times'owi". Zapytałem. - Blisko jest mi do definicji miłości stworzonej przez bell hooks - mówi "Wyborczej" Kim de l‘Horizon. - Nie jest to statyczne uczucie, ale praktyka, w której ważne jest wzajemne wsparcie. Nie jest to łatwa praktyka. Może być gwałtowna,...

Robert Zydel jako dyrektor Muzeum Etnograficznego w Warszawie przykuł uwagę mediów, gdy zdecydował o tym, że do muzeum można przychodzić ze zwierzętami. W rozmowie, do której lektury zachęcam mówi: - Niesamowite, jak szybko zmieniamy się jako społeczeństwo. Trzy lata temu wpuszczenie psów czy innych zwierzaków do muzeum było tematem, dzisiaj myślę, że nie zrobiłoby takiego wrażenia. To nie był tylko zabieg PR-owy, ale wyraz pewnej postawy, którą podzielał niemal cały zespół muzeum. Oczywiście były obawy, że zwierzaki będą niszczyć ekspozycję, zanieczyszczać przestrzeń wspólną. Nic z...

- Sztuka jest nie inaczej niż śpiew ptaka. A po co ptak śpiewa? Co pragnie wyrazić? Co jego śpiew znaczy? To przecież drugorzędne. Sztuka nie jest po coś, lecz po prostu jest. To część człowieczeństwa — mówi mi jedna z najbardziej niezwykłych postaci, jakie poznałem w swoim życiu, czyli Ewa Kuryluk.

Jest to wywiad z kategorii tych, które się rozwijają. Zaczyna się niemalże klaustrofobicznie, by po kilku zdaniach otworzyć się na wielką opowieść o życiu.

Bardzo dziękuję, pani Ewo!

***

Wojciech Szot: - Powiedziała pani, że w dzieciństwie wypisała się z ludzkości. Zapisała się pani do niej z powrotem?