[GAZETA WYBORCZA] "Tajemnicza faworytka i inne kandydatki. W tym roku Nobla może dostać kobieta"

Faworytką tegorocznych list kandydatów do Nobla jest Can Xue, chińska pisarka urodzona w 1953 r.

Na kandydatkę do Nobla namaściła ją przed laty Susan Sontag, która napisała, że "jeśli Chiny mają jedną szansę na laureatkę Nobla, to jest nią Can Xue".

Zanim zadebiutowała w 1985 r., pracowała m.in. jako frezerka, szwaczka i nauczycielka angielskiego. Do dzisiaj napisała kilkanaście powieści i opowiadań, a jej najsłynniejszym dziełem jest "Ulica Żółtego Błota", wydana w Polsce w 2023 r. w przekładzie Katarzyny Sarek.

Twórczość Can Xue nie jest popularna w rodzimych Chinach, jednak wzbudza spory entuzjazm na świecie. W 2015 r. angielski przekład "Ostatniego kochanka", autorstwa Annelise Finegan Wasmoen, został wyróżniony nagrodą American Best Translated Novel Award. Sama pisarka zdobyła nazywaną "małym Noblem" Neustadt International Prize for Literature oraz mającą paranoblowskie ambicje, America Award in Literature.

Recenzent "The New York Times" napisał, że czytanie jej fikcji jest jak bieg w dół po ciemku - "rozpędzasz się, ale nie wiesz, dokąd zmierzasz". Znany amerykański krytyk literacki i pisarz Bradford Morrow nazwał ją "córką Kafki i Borgesa".

Polska tłumaczka Can Xue we wstępie do "Ulicy Żółtego Błota" ostrzega czytelników: "sięgasz po tę książkę na własną odpowiedzialność – bądź gotów na zanurzenie się w świecie niekończącego się koszmaru sennego, w którym kolejne sceny i obrazy cię zniesmaczą, przerażą i odrzucą, bowiem Can Xue pisze jak medium, przez które przemawia mroczna podświadomość, zarówno jej własna, jak i zbiorowa".

***

Kto jeszcze pojawił się na listach kandydatów i kandydatek do Nobla? Czy szanse ma obecny na nich od lat Ryszard Krynicki? A może Szwedzi szykują nam wielką niespodziankę?

Komu przyznalibyście Nobla? Moja lista nazwisk jest długa, ale bardzo bym chciał, żeby była to Ananda Devi, autorka powieści "Zielone sari" (tłum. Krzysztof Jarosz). A Wy?

Więcej o listach i - zwłaszcza - pisarkach, które mogą dostać Nobla piszę w moim miejscu pracy.