Zmarł pisarz, który przez dekady był jednym z najważniejszych kandydatów do Nobla. Bezkompromisowy, wyjątkowy twórca - więziony w ojczyźnie za literaturę, uchodźca, a przy tym naprawdę świetny pisarz. *** - Kolonializm i jego upadek to był bardzo gwałtowny proces, którego efektem jest trudny do zakończenia cykl przemocy - mówił w rozmowie, która stała się kanwą do dużego tekstu, jaki napisałem przed dwoma laty w "Wyborczej". "Pociski były sposobem na fizyczne ujarzmienie. Język ujarzmiał dusze" - pisał w klasycznym eseju "Decolonising the Mind" (Dekolonizując umysł) Ngugi wa...

Za nami jedna nagroda na "N", czas na kolejną. O tym, kto w tym roku dostanie Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury, dowiemy się już jutro. A dzisiaj w serwisie przednoblowskim mam dla Was kilka ciekawostek o tym wyróżnieniu. *** Przyznawana jest od 1901 roku. Od samego początku wzbudza kontrowersje, ale i przyciąga uwagę milionów czytelników i czytelniczek na całym świecie. Wśród jej laureatów były gwiazdy literatury, ale też twórcy mało na świecie znani, lub — jak w przypadku Olgi Tokarczuk — dopiero startujący do wielkiej kariery. Do tej pory 120 osób zostało wyróżnionych...

Faworytką tegorocznych list kandydatów do Nobla jest Can Xue, chińska pisarka urodzona w 1953 r. Na kandydatkę do Nobla namaściła ją przed laty Susan Sontag, która napisała, że "jeśli Chiny mają jedną szansę na laureatkę Nobla, to jest nią Can Xue". Zanim zadebiutowała w 1985 r., pracowała m.in. jako frezerka, szwaczka i nauczycielka angielskiego. Do dzisiaj napisała kilkanaście powieści i opowiadań, a jej najsłynniejszym dziełem jest "Ulica Żółtego Błota", wydana w Polsce w 2023 r. w przekładzie Katarzyny Sarek. Twórczość Can Xue nie jest popularna w rodzimych Chinach, jednak...

Już dzisiaj poznamy 120. laureata bądź laureatkę Literackiej Nagrody Nobla. Kto wzbogaci się o 11 milionów koron szwedzkich? I na jaką walutę je wymieni? To wciąż najbardziej prestiżowa nagroda literacka na świecie. Miliony czytelników, wydawców i twórców z całego świata będą śledzić dzisiejsze ogłoszenie 120. laureatki bądź laureata Literackiej Nagrody Nobla. Przed sześcioma osobami wytypowanymi ze swojego grona przez Akademię Szwedzką niełatwe zadanie. Dziesiątki uznanych twórców zasługują na przyznawaną od 1901 roku nagrodę. W tym roku Nagrodę Nobla opłaca się dostać jeszcze...

Haruki Murakami z Japonii, Can Xue z Chin, a może Norweg Jon Fosse. Kim są faworyci do literackiego Nobla? I czy takie listy mają sens? Za trzy tygodnie, 5 października, dowiemy się, kto będzie 120. laureatką bądź laureatem Literackiej Nagrody Nobla, wciąż najbardziej prestiżowej nagrody literackiej. Jak co roku firmy bukmacherskie próbują przewidzieć werdykt szwedzkich akademików i przedstawiają niemal identyczne listy, na których ważne są drobne roszady i często zaskakujące debiuty. Kto zatem w 2023 roku ma największe szanse na literackiego Nobla? Tradycyjnie Haruki Murakami....

Dobry wieczór, czas na chwalipięta mode. Otóż po dwóch latach starań i wypisywaniu do wszystkich świętych udało mi się umówić na… wywiad z Ngũgĩm wa Thiong'o! Kenijski pisarz zadebiutował w 1964 roku powieścią “Weep Not, Child”, rok później - już na stypendium w Wielkiej Brytanii napisał “The River Between” poświęconą powstaniu Mau Mau. Kolejna powieść, “A Grain of Wheat” odnosi się do teorii Fanona i Marksa. Po tym “angielskim” okresie, piszący dotąd jako James Ngugi autor zmienił imię na Ngũgĩ wa Thiong'o i zaczął pisać w kikuju. Co prawda sam siebie do dzisiaj tłumaczy na angielski,...

Obiecałem sobie, że jeszcze w roku ZOZO napiszę wam, jakie tłumaczenia i książki zagraniczne zrobiły na mnie największe wrażenie, zatem w ostatnich momentach tego jakże zaskakującego roku - “zagraniczna topka Szota”. “Literaturę trzeba wymyślić od nowa” napisałem na okładce “Mojej znikającej połowy” Brit Bennet w przekładzie Jarka Westermarka, a dzisiaj chciałbym jeszcze do tego zdania dodać jedno - “musimy przemyśleć nasze wybory”. Zastanowić się dlaczego czytamy tych, których czytamy i czy czasem świata literatury nie zawężamy do utartych ścieżek, nie widząc, że świat nam ucieka, a...

Literacki Nobel miał nie być "europocentryczny", a nagrody rok temu powędrowały do Polski i Austrii. Jak będzie w tym roku? Zapraszam do wspólnego wróżenia z fusów.

Choć już tylko tydzień do ogłoszenia laureatki bądź laureata Literackiej Nagrody Nobla, to wciąż na stronach przyjmujących zakłady nie znajdujemy listy “nobel wannabes”. Spowodowane jest to z pewnością tym, że po kilku skandalach z udziałem szwedzkich akademików trudniej o przecieki, ale też zeszłoroczne wybory w perspektywie światowej były na tyle zaskakujące, że obstawianie kolejnej osoby nagrodzonej, wydaje się być bardziej ryzykowne niż kiedykolwiek.

Najczęściej tłumaczona książka afrykańskiego autora (ponoć już 80 języków, w tym 40 afrykańskich) i nigdy o niej nie słyszeliście? Cóż, Polska to taki kraj, w którym wciąż przekłady z języków takich jak suahili czy gikuju należą do rzadkości, nawet jeśli dotyczy to książki gościa, który od lat jest w czołówce kandydatów do literackiego Nobla.

wa Thiong'o jest twórcą od lat mnie fascynującym, napisał wstrząsające wspomnienia z kenijskiego więzienia, kilka powieści rozliczających kolonialną przeszłość swojego kraju, a od lat występuje jako orędownik języków afrykańskich, bo jak sam mówi...

Zbliża się Nobel literacki. W tym roku podwójny. Na stronach bukmacherów pojawiły się typowania, i - co nie jest aż tak bardzo zaskakujące - na dziewiątej pozycji znalazła się Olga Tokarczuk! Autorka “Prawieku…” w ostatnich latach odbiera słuszne międzynarodowe splendory, by przypomnieć choćby o międzynarodowym Bookerze za “Flights” w tłumaczeniu Jennifer Croft, czy ostatnio miejsce na “długiej liście” do National Book Award za “Drive Your Plow Over the Bones of the Dead” w tłumaczeniu Antonii Lloyd-Jones. W czasach, gdy w debacie publicznej ważne są takie wartości jak feminizm, ekologia i...