- Ten Staś bardzo kochał tego mojego wuja dużo od niego starszego. Wuj poszedł na front i zginął pod Tobrukiem. Ale została jego siostra i jego matka i Staś się nimi zajął. Janina Bauman, z domu Lewison wspominała również, że Staś był przystojny i wydawał jej się młody. - Historii tej ja nie rozumiałam zupełnie - dodaje Bauman. Stanisław Chmielewski odznaczony w 1983 roku medalem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata podczas wojny pomógł uratować kilkadziesiąt osób, w większości związanych z rodziną swojego ukochanego, Władysława Bergmana. Nigdy nie opowiedział o tym wprost. "Tak...

Henryka Łazowertówna, "Mały szmugler" Przez mury, przez dziury, przez warty Przez druty, przez gruzy, przez płot Zgłodniały, zuchwały, uparty Przemykam, przebiegam jak kot. W południe, po nocy, o świcie W zawieję i skwar Po stokroć narażam swe życie Nadstawiam dziecinny swój kark. Pod pachą zgrzebny worek Na plecach zdarty łach I młode zwinne nogi A w sercu wieczny strach. Lecz wszystko trzeba ścierpieć I wszystko trzeba znieść By państwo mogli jutro Do syta chleba jeść. Przez mury, przez dziury, przez cegły Po nocy, o świcie i w dzień Zuchwały, zgłodniały,...

Halina Birenbaum, Honorowa Obywatelka Warszawy, bohaterka nie tylko Wysokich Obcasów, jest propagatorką twórczości Szlengla i jego tłumaczką, jest też poetką.

"Jestem ich nagrobkiem..."

Ich popiół został zawieszony między ziemią a niebem jak cząsteczki kurzu rozkruszone nie mam dokąd pójść zjednoczyć się z ich wspomnieniem położyć kwiat zapłakać jakby Ich nie było nigdy na świecie nie umarli nie urodzili się nie cierpieli nie tworzyli a ja depczę po tym gruncie dotykam go stąpam odycham -  ja, dowód jedyny ich istnienia Ich nagrobek-Macewa żywa

Birenbaum tłumaczyła Szlengla na...

Trwają obchody 75 rocznicy powstania w getcie warszawskim. My przypominamy Władysława Szlengla, niezwykłego poetę, który zginął w czasie powstania. Piękny jest wiersz Piotra Mitznera poświęcony pamięci poety.

“W Parku Krasińskiego”

„kwietniowy sen na murku w parku

śni się że zasypiam na murku w parku

wszystko to jest: murek park i sen jest

który jest

palącą ulicą

i dalej śnię że śnię

na piątym piętrze snu

alejką biegnie Szlengel dźwiga na plecach

czarny garb grobu

którego nie ma”

Dzisiejszy dzień zaczynamy od fragmentu wiersza Władysława Szlengla, “Kontratak”. Szlengel z żoną zginęli w trzecim tygodniu powstania w getcie warszawskim, które wybuchło 19 kwietnia 1943 roku. Dzisiaj w mieście dwóch powstań zabrzmią syreny, zatrzymajmy się nie tylko w Warszawie, by przypomnieć o tych, którzy chcieli pokazać, że ich śmierć też mogła być bohaterska i wbrew słowom poety, który pisał, że śmierć żydowska jest jak psia śmierć przychodząca zza węgła, podnieśli bunt.

“Słyszysz niemiecki Boże jak modlą się Żydzi w "dzikich" domach Trzymając w ręku łom czy żerdź. Prosimy Cię...

Dzisiejszy dzień zakończyliśmy poezją. Wiersza "Bashert" Ireny Klepfisz słuchaliśmy wpatrując się w Wielką Synagogę. W miejscu po-miejscu.

"These words are dedicated to those who died  because death is a punishment  because death is a reward  because death is the final rest  because death is eternal rage

These words are dedicated to those who died.

(...)

These words are dedicated to those who survived  because life is a wilderness and they were savage  because life is an awakening and they were alert  because life is a flowering and they blossomed  because life is a struggle and they...

Władysław Szlengel, "Kontratak" (fragment) “Słyszysz niemiecki Boże jak modlą się Żydzi w "dzikich" domach Trzymając w ręku łom czy żerdź. Prosimy Cię Boże o walkę krwawą, Błagamy o gwałtowną śmierć. Niech nasze oczy przed skonaniem Nie widzą jak się wloką szyny. Ale daj dłoniom celność, Panie Aby się skrwawił mundur siny. Daj nam zobaczyć zanim gardła Zawrze ostatni, głuchy jęk W tych butnych dłoniach, w łapach z pejczem Zwyczajny nasz człowieczy lęk. Z Niskiej i z Miłej, z Muranowa Wykwita płomień z naszych luf. To wiosna nasza! To kontratak! To wino walki uderza do głów! To nasze lasy...