Anne Carson zapytana o najważniejszego dla siebie polskiego poetę nie wahała się ani chwili. Wskazała Adama Zagajewskiego. Zatem Zagajewski dzisiaj na noc dla nas.

Uwielbiam tego gościa. Los sprawił, że jest moim sąsiadem. To porozmawialiśmy. Przed Państwem prosto z Klubu Komediowego... Michał Sufin! *** Michał Sufin: Wiesz skąd się biorą dzieci? Wojciech Szot: ... MS - Z zapuszczonej ciąży. WSZ - Dobre. Dlaczego zaczynamy od tego? MS - Napisałeś, że chciałbyś porozmawiać o historii dowcipu, a to najstarszy, jaki mi opowiedziano. Usłyszałem go podczas jednego z protestów Strajku Kobiet. Zaskoczył mnie. Poszukałem i okazało się, że to Słonimski i Tuwim, "W oparach absurdu". Dowcip sprzed niemal 100 lat, a dalej gdzieś funkcjonuje....

Biografie nietuzinkowych postaci napisane z empatią. Eseje, które pokazują, w jak dziwnej epoce przyszło nam żyć. Wiersze, które dotykają czułych strun, reportaż będący poezją i powieści, w których jest miejsce na zabawę z gatunkami literackimi.

Książki nominowane do 29. edycji Nagrody Literackiej "Nike" mierzą się z ograniczeniami zarówno naszej wyobraźni, jak i ram gatunkowych samej literatury. Zadają ważne pytania, ale nie dają jednoznacznych odpowiedzi. Czasem wręcz programowo od nich uciekają.

Oto 20 książek nominowanych do Nagrody Literackiej "Nike" w edycji 2025.

Gratulacje!

O wszystkich...

- Czy na liście nominowanych do Nike są ubiegłoroczne hity - pyta Aleksandra Sobczak w podcaście 8:10, który dla Was nagraliśmy.

Masowych hitów może i nie ma, ale są książki czytane i komentowane. Są też niespodzianki i książki "przegapione". Ale tegoroczna Nike świetnie chyba oddaje to, co w duszy czytelników gra.

O nich - książkach nominowanych - porozmawialiśmy, ale też o tym, po co nam taka lista, co może z niej dla siebie wyciągnąć i czym dzisiaj są nagrody literackie.

Bez lukru. Ale też bez podlizywania się komukolwiek. Warto myślę nas posłuchać.

I to jest proza! Jeśli nie znacie Bawołka (jak to możliwe), to polecam nadrobić. Wydaje mi się, że "Litania" to dobry tytuł na pierwsze z Bawołkiem rendez-vous.

***

"Koniec świata prędko nie nastąpi, wcześniej ja umrę, gdy ścieżka za mną gęsto zarośnie", deklaruje narrator jednej z kilkudziesięciu krótkich opowieści, które składają się na niezwykłą "Litanię" Waldemara Bawołka.

Tytuł każdego z pomieszczonych w tym tomie próz to kolejne wezwanie w długiej litanii. Zaczyna Bawołek od wezwania do "świętej Maryi". "Święta Maryjo, wybaw mnie od zła wszelkiego". I opowiada surrealistyczny apokryf o...

Łukasz Jarosz z tomu "Rzecz jasna". Coś w tym wierszu jest bardzo aktualnego.

- Co robiłem w czerwcu? - pyta Tomasz Różycki w "Hulankach i swawolach". Piękny to wiersz o poezji.

Może to nie jest dobry dzień na wspomnienie o dobrej prozie? A może właśnie idealny? Czytanie bywa ucieczką do innych, wcale nie dużo lepszych, światów. Joanna Lech napisała książkę o epickim rozmachu, która jednocześnie nie przytłacza. W języku czuć poetkę, a w treści - czułą narratorkę, jakkolwiek to sformułowanie ryzykowne. Leo wraca do rodzinnego domu. "Ostatni raz był tu na jej pogrzebie. Wtedy też wiało. Po tym, jak wszyscy się rozeszli, jeszcze długo stał sam. Był skostniały z zimna i rozpłakał się ukradkiem, gdy grabarze rzucali na nią niedbale grudy, przeklinając zamarzniętą...

- Słowo „żona" leży na mnie jak ulał - mówi Renata Lis w rozmowie, którą dzisiaj bardzo bym chciał, żebyście przeczytali. Bo to rozmowa o szczęściu w świecie, który przyzwyczaił nas do tego, że pełnia szczęścia nie jest naszym udziałem.

Rozmawiamy z okazji premiery nowej książki Lis, "Moja ukochana i ja. Ślub".

***

Wojciech Szot - Marzyłaś o ślubie?

Renata Lis - Nigdy w życiu. Odkąd pamiętam, byłam przeciwko. Aż nagle się to zmieniło. Można powiedzieć, że jako żona jestem dla siebie największym zaskoczeniem.

WSZ - Kiedyś myślałem podobnie - ślub to bzdura. Ale może był to efekt tego, że...

Poeta i tłumacz. Przełożył m.in. "Syna Jezusa" Denisa Johnsona, "Nowe jedwabne szlaki" Petera Frankopana i "Inne życie" Jodie Chapman.

Był to intelekt nieokiełznany. Razem z Pawłem Soszyńskim sprawiali, że bary stawały się katedrami intelektu.

Pisze się tragiczna historia literatury tych czasów.

Wspomnienie znajdziecie u Jacek Dehnel.

Tu więcej o Szymonie