Biografie nietuzinkowych postaci napisane z empatią. Eseje, które pokazują, w jak dziwnej epoce przyszło nam żyć. Wiersze, które dotykają czułych strun, reportaż będący poezją i powieści, w których jest miejsce na zabawę z gatunkami literackimi.

Książki nominowane do 29. edycji Nagrody Literackiej "Nike" mierzą się z ograniczeniami zarówno naszej wyobraźni, jak i ram gatunkowych samej literatury. Zadają ważne pytania, ale nie dają jednoznacznych odpowiedzi. Czasem wręcz programowo od nich uciekają.

Oto 20 książek nominowanych do Nagrody Literackiej "Nike" w edycji 2025.

Gratulacje!

O wszystkich...

Skoro Światowy Dzień Książki to czas na autora, którego każda powieść - a przeczytałem już trzy - sprawiała, że nie mogłem się oderwać od lektury. S.A. Cosby, którego Państwo mogą znać dzięki “Kolczastym łzom” i “Asfaltowej pustyni”, w kolejnej powieści porywa nie tylko pomysłem na historię, tempem akcji ale przede wszystkim niejednoznacznymi, wielowymiarowymi bohaterami, którzy wymykają się schematom. A przecież to powieść sensacyjno-kryminalna, więc schematy są tu jak najbardziej na miejscu. Cosby ma jednak ambicje opisywania codzienności amerykańskiej prowincji bez sięgania po...

Fornalską zastąpiła Wrzosowa, Buczek musiał ustąpić Strażackiej, a Świerczewski Sienkiewiczowi. Jednak Karol Marks trzymał się mocno. W mojej rodzinnej miejscowości jedna z ostatnich w Polsce ulic autora "Kapitału" długi czas krzyżowała się z placem Odrodzenia, który to płynnie - bo bardziej niż placem, był zbiorem parkingów i rozjazdów - przechodził w plac Jana Pawła II. Marks łączący Kasprzaka z Odrodzeniem to trudny bohater. Niemiec, Żyd, okropny mądrala, którego tezy z jednej strony dawały milionom ludzi nadzieje na zmianę, a z drugiej - tych samych ludzi uwięziły w zbrodniczych...

Książki Roku? Proszę. Moja dziesiątka 2024 roku to... Uzasadniam poniżej. *** Dziwna to instytucja, literatura. Dziwna, bo tworzy iluzję wolności. W końcu napisać - wydawałoby się - można wszystko. Mimo to dzieła literackie zawsze ograniczone są do tego, co dopuszczalne w kulturze, obciążone granicami naszych języków. Refleksja ta, której początek czytelnik może znaleźć w wywiadzie, którego Jacques Derrida udzielił Derekowi Attridge'owi, towarzyszyła mi, gdy szukałem tegorocznej “dziesiątki”. Ale towarzyszyła nie tylko jako myślenie o literaturze, a myślenie o czytaniu. Które...

Naczytałem się, więc sprawozdaje. A jak to się czyta! Trochę nawet za dobrze, bo trudno zasnąć po lekturze "Asfaltowej pustyni" Cosby'ego. Na przełożoną przez Jana Kraśkę powieść składają się dwie warstwy. W tej sensacyjnej mamy oczywiście dynamiczną akcję, strzelaniny, szybkie samochody i przesadnie męskich mężczyzn. W warstwie społecznej dostajemy poruszającą opowieść o losie wielu czarnych mieszkańców Stanów Zjednoczonych. Losie, przed którym nie ma ucieczki, choćby się bardzo starało. Cosby tworzy mieszankę wybuchową i choć nie jestem czytelnikiem powieści sensacyjnych, to od...

Grzegorz Gauden napisał niezwykle ciekawą książkę o "polskiej sprawie Dreyfusa". Zatem pogadaliśmy. *** Szot: - Dlaczego porównujesz sprawę Steigera z Dreyfusem? Gauden: - Chodzi o ten sam mechanizm - zaangażowanie aparatu państwa do antysemickiej nagonki i całkowicie świadomego parcia przez funkcjonariuszy państwa do zbrodni sądowej. To nie był antysemityzm uliczny, antysemityzm ludowy. To antysemityzm elit, pielęgnowany w gabinetach wysokich urzędników państwa polskiego. Sędzia śledczy, nadprokurator i jego prokuratorzy, sędziowie orzekający w sprawie Steigera, protokolant...

Po świetnej książce "Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję" Mateusz Pakuła wraca z bardzo ciekawie skonstruowaną opowieścią o swoim dziadku. "Skóra po dziadku" to jednak nie tyle nostalgiczne wspomnienie, co próba — czasem dramatyczna, a czasem komediowa — rekonstrukcji przeszłości. Napisana z dezynwolturą. Porozmawialiśmy. *** Wojciech Szot: Piszesz: "Zanim się dowiedziałem, kim właściwie są Żydzi, już byłem antysemitą". Jak to? Mateusz Pakuła, autor wydanej właśnie książki "Skóra po dziadku" oraz głośnej książki i nagradzanego spektaklu "Jak nie zabiłem...

Tegoroczna Nike docenia książki, które - często nie wprost - opowiadają o problemach współczesnego świata. Od opowieści o tym, jak starożytni radzili sobie z wielkimi kryzysami, po historie wykluczenia i przemocy, z których nie uwolniliśmy się w kolejnych pokoleniach. Pisanie jest zadaniem etycznym, ma budzić emocje, skłaniać do refleksji i dawać nadzieję na to, że nie wszystko jeszcze stracone. W tym roku jury postawiło na różnorodność gatunków. Szczególnie doceniono poezję — wśród nominacji znalazły się aż cztery tomy poetyckie. Na nagrodę mają szansę zaledwie trzy powieści. Wśród...

Do Jadwigi podchodzi nieznajoma. “- Niech się pani przejdzie po Miłoszycach - mówi. Matce ludzie powiedzą, kto jest mordercą”.

Jednak nie powiedzieli. Kto zabił Małgosię? Odpowiedzi na to pytanie będzie kilka. Jedna z nich doprowadzi do skazania niewinnego człowieka, Tomasza Komendy. Gdy po latach wyjdzie z więzienia, stanie medialną sensacją. Pytań o Małgosię nie zadawano już zbyt często. Niesłusznie skazany mężczyzna to dla świata o wiele ciekawsze, niż zamordowana w drugiej połowie lat 90. XX wieku dziewczyna.

Ewa Wilczyńska w “Dziewczynie w czarnej sukience” upomina się o zmianę narracji....

Takiego zdjęcia się tutaj pewnie nie spodziewaliście. Okazją do ślubnej fotografii jest rozmowa z Marcinem Adamcem, byłym księdzem, który swoje doświadczenia opisał w książce "Odnaleziony ksiądz". *** Adamiec - Kościół musi się zmienić. Kariera kapłańska dzisiaj oparta jest często na wielkiej, ludzkiej tragedii. Idziesz tam naładowany ideałami, chcesz naśladować Chrystusa, a po dziesięciu latach okazuje się, że siedzisz w jakiejś parafii, gdzie najambitniejszym twoim zadaniem jest wyremontowanie kościoła. Nie masz dzieci, rodziny, zainteresowań. Remont organów to szczytny cel, ale...