Wojciech Szot: Sześciolatka Olga Rafałówna „podeszła do pieca i manipulując z ogniem, spowodowała zapalenie się na niej sukienki". Był rok 1928. Ile dzieci pracowało w polskich fabrykach? Magdalena Kopeć, autorka książki „Pastuszkowie, gazeciarze, tkaczki. Jak zmuszano dzieci do pracy": Niezwykle trudno to ustalić. Dokumentacja fabryk — zwłaszcza z XIX wieku — jest szczątkowa. Wiemy na przykład, że gdy w 1876 roku przyjrzano się przebiegowi kariery zawodowej majstrów szklarskich ze Śląska, okazało się, że co trzeci z nich zaczął pracę przed dwunastym rokiem życia. Funkcjonowało już...

Zmarł pisarz, który przez dekady był jednym z najważniejszych kandydatów do Nobla. Bezkompromisowy, wyjątkowy twórca - więziony w ojczyźnie za literaturę, uchodźca, a przy tym naprawdę świetny pisarz. *** - Kolonializm i jego upadek to był bardzo gwałtowny proces, którego efektem jest trudny do zakończenia cykl przemocy - mówił w rozmowie, która stała się kanwą do dużego tekstu, jaki napisałem przed dwoma laty w "Wyborczej". "Pociski były sposobem na fizyczne ujarzmienie. Język ujarzmiał dusze" - pisał w klasycznym eseju "Decolonising the Mind" (Dekolonizując umysł) Ngugi wa...

Dzieje się. Naczytałem się po brzegi pucharku. Przeczytałem właśnie "Litanię" Bawołka. I napisałem o niej tekst. Będzie niedługo. Przeczytałem "Cyklopa" Krajewskiego i popiłem go "Ostatnim pisarzem", a potem porozmawiałem z autorem. Przeczytałem też "Moje dokumenty" Alejandro Zambry w przekładzie Katarzyny Okrasko. I wciąż czuję niedosyt jeśli chodzi o tego autora. Do tego połknąłem książkę Renaty Lis, "Moja ukochana i ja. Ślub" i w pełni zgadzam się z Pauliną Małochleb, że to książka romantyczna. Dorzucam jeszcze książkę Magdaleny Kopeć, "Pastuszkowie, gazeciarze, tkaczki. Jak zmuszano...

- Spokojnie i powoli. Co tam się właściwie wydarzyło? - tak Aleksandra Wojtaszek, fantastyczna reporterka, tłumaczka i bałkanistka zaczyna swoją opowieść o książkach dwóch świetnych twórców - Darko Cvijeticia i Ante Tomicia (obie przełożyła Dorota Jovanka Ćirlić). Rozmawiamy o "Windzie Schindlera" i "Cudzie w Dolinie Poskoków", szukając tropów do interpretacji tych powieści. Można nas posłuchać w sieci, najlepiej w drodze z księgarni do domu.

Mamy prezydentkę! Grażyna Plebanek, pisarka i eseistka, została wybrana na stanowisko prezydentki Europejskiej Rady Pisarzy. Jej kadencja potrwa dwa lata. „To wielki krok dla polskiej literatury — i dla europejskiego dialogu między słowami" — napisała Unia Literacka w jednym ze swoich profili na platformach społecznościowych. W rozmowie z "Wyborczą" Plebanek podkreśliła, że to pierwszy raz w historii tej organizacji, gdy przewodniczyć będzie jej osoba z kraju będącego dawniej za "Żelazną kurtyną". Więcej - w moim miejscu pracy.

- W Stanach pytają mnie o polskich studentów. Uważam, że są bardziej kreatywni, Polska kształci rebeliantów - mówi Ewa Domańska, profesor nauk humanistycznych związana z UAM i profesor wizytująca na Stanford University. Domańska zajmuje się m.in. metodologią, teorią i historią historiografii, a także nowymi tendencjami w badaniach humanistycznych. Ale zanim o teorii, czas na praktykę. *** Wojciech Szot: Czego historyk może się nauczyć w domu pogrzebowym? Prof. Ewa Domańska: Przekroczenia kulturowo-społecznej refleksji nad śmiercią w stronę jej biologicznej materialności,...

"Radykalne tłumaczenie" zbioru "Heart Lamp" indyjskiej pisarki Banu Mushtaq zdobywa Międzynarodową Nagrodę Bookera. Jury po raz pierwszy w historii nagrody wyróżniło tom opowiadań. I po raz pierwszy nagrodziło osobę piszącą w języku kannada, oficjalnym język stanu Karnataka w południowych Indiach. Nagrodę otrzymała również Deepa Bhasthi, która przełożyła książkę na angielski. Bhasthi jest pierwszą wyróżnioną Miedzynar. Bookerem tłumaczką z Indii. *** "Heart Lamp" to zbiór 12 opowiadań portretujących napięcia rodzinne i społeczne, w których Banu Mushtaq skupia się na opisaniu...

Ja po weekendzie, podczas którego działo sie wszystko... A bardziej na serio - to obraz Marii Dulębianki, który można zobaczyć w lubelskim Muzeum Narodowym na wystawie »Co babie do pędzla?!«. Artystki polskie 1850–1950”, która prezentuje ponad trzysta dzieł stworzonych przez setkę polskich malarek i rzeźbiarek. Kuratorzy wystawy zebrali dla nas pokaźną ilość dzieł pokazujących różnorodne aspekty twórczości kobiet. Znajdą tu państwo dzieła wybitne, jak i te trochę może warsztatowo słabsze, ale wciąż będące ciekawymi przykładami aktywności artystycznej. Pośród nazwisk znanych i już...

Andrzej Dybczak za “Las duchów” otrzymał Nagrodę im. Ryszarda Kapuścińskiego! Gratuluję! *** To wspaniała książka o podróży na Syberię. Dybczak rusza śladem dwóch eksponatów - “porge”, figurek kultowych Sekulpów. Zabiera ze sobą ich zdjęcie. Będzie je pokazywał swoim rozmówcom. A oni? Będą nagle milknąć, zasypiać, odchodzić, gniewać się. Ale finalnie uda się Dybczakowi trafić do celu. Tylko, że cel wyprawy się zmienia, a może nigdy do końca go nie było? W ostatniej scenie “Lasu duchów”, jednego z dwóch reportaży, które państwo znajdą w tej książce, Dybczak jest o krok od...

To jeden z najwybitniejszych reportaży historycznych, jakie czytałem. Niesamowita robota - dziesiątki rozmówców w kilku krajach, którzy opowiadają o tym, jak Indonezja wyzwalała się spod kolonialnego jarzma i wprowadzała demokrację. Dziwną demokrację, ale jednak. Dzisiaj, jak mówi David Van Reybrouck w wywiadzie, który znajdziecie w moim miejscu pracy, “Indonezja to trzecia największa demokracja świata. Do głosowania uprawnionych jest 205 milionów osób”. "Revolusi" (tłum. Iwona Mączka) to też książka o paradoksach kolonizacji. - Dla młodych to bardzo odległa przeszłość, jakbyśmy...