W prestiżowej serii "The Penguin Book of", prowadzonej przez giganta wydawniczego, jakim jest brytyjsko-amerykański Penguin Random House, ukazała się właśnie książka poświęcona polskim opowiadaniom. "The Penguin Book of Polish Short Stories" ukazała się pod redakcją tłumaczki Antonii Lloyd-Jones i z przedmową Olgi Tokarczuk. W przedsięwzięcie zaangażowanych było aż dwunastu tłumaczy i tłumaczek polskiej literatury. Książka zawiera trzydzieści dziewięć opowiadań. Jak pisze wydawnictwo, ta "dowcipna, zaskakująca i błyskotliwa antologia jest niezbędna dla poznawania polskiej literatury"....

Uwielbiam tego gościa. Los sprawił, że jest moim sąsiadem. To porozmawialiśmy. Przed Państwem prosto z Klubu Komediowego... Michał Sufin! *** Michał Sufin: Wiesz skąd się biorą dzieci? Wojciech Szot: ... MS - Z zapuszczonej ciąży. WSZ - Dobre. Dlaczego zaczynamy od tego? MS - Napisałeś, że chciałbyś porozmawiać o historii dowcipu, a to najstarszy, jaki mi opowiedziano. Usłyszałem go podczas jednego z protestów Strajku Kobiet. Zaskoczył mnie. Poszukałem i okazało się, że to Słonimski i Tuwim, "W oparach absurdu". Dowcip sprzed niemal 100 lat, a dalej gdzieś funkcjonuje....

Biografie nietuzinkowych postaci napisane z empatią. Eseje, które pokazują, w jak dziwnej epoce przyszło nam żyć. Wiersze, które dotykają czułych strun, reportaż będący poezją i powieści, w których jest miejsce na zabawę z gatunkami literackimi.

Książki nominowane do 29. edycji Nagrody Literackiej "Nike" mierzą się z ograniczeniami zarówno naszej wyobraźni, jak i ram gatunkowych samej literatury. Zadają ważne pytania, ale nie dają jednoznacznych odpowiedzi. Czasem wręcz programowo od nich uciekają.

Oto 20 książek nominowanych do Nagrody Literackiej "Nike" w edycji 2025.

Gratulacje!

O wszystkich...

- Czy na liście nominowanych do Nike są ubiegłoroczne hity - pyta Aleksandra Sobczak w podcaście 8:10, który dla Was nagraliśmy.

Masowych hitów może i nie ma, ale są książki czytane i komentowane. Są też niespodzianki i książki "przegapione". Ale tegoroczna Nike świetnie chyba oddaje to, co w duszy czytelników gra.

O nich - książkach nominowanych - porozmawialiśmy, ale też o tym, po co nam taka lista, co może z niej dla siebie wyciągnąć i czym dzisiaj są nagrody literackie.

Bez lukru. Ale też bez podlizywania się komukolwiek. Warto myślę nas posłuchać.

I to jest proza! Jeśli nie znacie Bawołka (jak to możliwe), to polecam nadrobić. Wydaje mi się, że "Litania" to dobry tytuł na pierwsze z Bawołkiem rendez-vous.

***

"Koniec świata prędko nie nastąpi, wcześniej ja umrę, gdy ścieżka za mną gęsto zarośnie", deklaruje narrator jednej z kilkudziesięciu krótkich opowieści, które składają się na niezwykłą "Litanię" Waldemara Bawołka.

Tytuł każdego z pomieszczonych w tym tomie próz to kolejne wezwanie w długiej litanii. Zaczyna Bawołek od wezwania do "świętej Maryi". "Święta Maryjo, wybaw mnie od zła wszelkiego". I opowiada surrealistyczny apokryf o...

- Słowo „żona" leży na mnie jak ulał - mówi Renata Lis w rozmowie, którą dzisiaj bardzo bym chciał, żebyście przeczytali. Bo to rozmowa o szczęściu w świecie, który przyzwyczaił nas do tego, że pełnia szczęścia nie jest naszym udziałem.

Rozmawiamy z okazji premiery nowej książki Lis, "Moja ukochana i ja. Ślub".

***

Wojciech Szot - Marzyłaś o ślubie?

Renata Lis - Nigdy w życiu. Odkąd pamiętam, byłam przeciwko. Aż nagle się to zmieniło. Można powiedzieć, że jako żona jestem dla siebie największym zaskoczeniem.

WSZ - Kiedyś myślałem podobnie - ślub to bzdura. Ale może był to efekt tego, że...

Wojciech Szot: Sześciolatka Olga Rafałówna „podeszła do pieca i manipulując z ogniem, spowodowała zapalenie się na niej sukienki". Był rok 1928. Ile dzieci pracowało w polskich fabrykach? Magdalena Kopeć, autorka książki „Pastuszkowie, gazeciarze, tkaczki. Jak zmuszano dzieci do pracy": Niezwykle trudno to ustalić. Dokumentacja fabryk — zwłaszcza z XIX wieku — jest szczątkowa. Wiemy na przykład, że gdy w 1876 roku przyjrzano się przebiegowi kariery zawodowej majstrów szklarskich ze Śląska, okazało się, że co trzeci z nich zaczął pracę przed dwunastym rokiem życia. Funkcjonowało już...

Zmarł pisarz, który przez dekady był jednym z najważniejszych kandydatów do Nobla. Bezkompromisowy, wyjątkowy twórca - więziony w ojczyźnie za literaturę, uchodźca, a przy tym naprawdę świetny pisarz. *** - Kolonializm i jego upadek to był bardzo gwałtowny proces, którego efektem jest trudny do zakończenia cykl przemocy - mówił w rozmowie, która stała się kanwą do dużego tekstu, jaki napisałem przed dwoma laty w "Wyborczej". "Pociski były sposobem na fizyczne ujarzmienie. Język ujarzmiał dusze" - pisał w klasycznym eseju "Decolonising the Mind" (Dekolonizując umysł) Ngugi wa...

Mamy prezydentkę! Grażyna Plebanek, pisarka i eseistka, została wybrana na stanowisko prezydentki Europejskiej Rady Pisarzy. Jej kadencja potrwa dwa lata. „To wielki krok dla polskiej literatury — i dla europejskiego dialogu między słowami" — napisała Unia Literacka w jednym ze swoich profili na platformach społecznościowych. W rozmowie z "Wyborczą" Plebanek podkreśliła, że to pierwszy raz w historii tej organizacji, gdy przewodniczyć będzie jej osoba z kraju będącego dawniej za "Żelazną kurtyną". Więcej - w moim miejscu pracy.

- W Stanach pytają mnie o polskich studentów. Uważam, że są bardziej kreatywni, Polska kształci rebeliantów - mówi Ewa Domańska, profesor nauk humanistycznych związana z UAM i profesor wizytująca na Stanford University. Domańska zajmuje się m.in. metodologią, teorią i historią historiografii, a także nowymi tendencjami w badaniach humanistycznych. Ale zanim o teorii, czas na praktykę. *** Wojciech Szot: Czego historyk może się nauczyć w domu pogrzebowym? Prof. Ewa Domańska: Przekroczenia kulturowo-społecznej refleksji nad śmiercią w stronę jej biologicznej materialności,...