Michał Nogaś i Wojciech Szot rozmawiają z Jerzym Jarniewiczem, laureatem Nagrody Literackiej Nike 2022. 

Nagroda Literacka “NIKE” od czytelników i czytelniczek wędruje do… Joanny Ostrowskiej za książkę “Oni. Homoseksualiści w czasie II wojny światowej!”! 

Jak już skończyliście bić brawa, przeczytajcie krótką historię, którą z tej okazji dla Was przyszykowaliśmy. 

Rok temu, gdy waszą nagrodę otrzymał Zbigniew Rokita za “Kajś”, wymyśliłem, że czas na zmiany i opowieść o książce wybranej przez czytelników będzie czymś w rodzaju reportażu, opowieści wychodzącej poza nagrodzoną książkę. 

Gdy powiedziałem o tym Joannie, po minucie wiedziałem, że czeka nas ciekawa acz szalona środa. Pojechaliśmy do...

- Model tożsamości oparty na dominacji nigdy nie był jedynym. Inne męskości, na przykład osadzone na trosce, były i są możliwe - mówi mi Kacper Pobłocki i bardzo chcę w to wierzyć.

Ale zanim doszliśmy do tego tematu zauważyłem, że autor "Chamstwa" na wywiad przyszedł z połamanymi okularami. Od nich zaczęliśmy więc naszą rozmowę.

---

Pobłocki: - To są okulary ojca małego dziecka. Gdy moja córka miała rok, wzięła je i zaczęła wyginać. Zbladłem, bo bardzo je lubię. Poprosiłem, by mi je oddała. Bez reakcji. Powtórzyłem nieco stanowczym tonem. Ty byś nawet tego nie rozróżnił, ale ona się popłakała.

WSZ - Przestraszyła się.

Finał NIKE dla Joanny Ostrowskiej to wielkie wydarzenie dla wszystkich zajmujących się queerową historią w Polsce. Docenienie mozolnej pracy, za którą nie stoi hojny grantodawca. Mam wielki przywilej od lat kibicować Ostrowskiej w jej działaniach, a teraz też rozmawiać na łamach GW. WSZ - Na świecie od lat powstają muzea LGBT, queeru. W Polsce też niedługo powstanie coś na kształt muzeum, prace trwają od dawna. Gdybyś miała przekazać do tego muzeum jakiś rekwizyt związany z twoimi osobami bohaterskimi, to co by to było? JO - Gdy mówisz "muzeum", od razu przychodzi mi na myśl...

Nie, nie będzie to tekst o Barnesie, może innym razem. Ale Barnes też ma w nim swoje miejsce.

Kilka dni temu wybuchła tu dyskusja o tym, czy jeśli twierdzę, że literackiego Nobla dostało w ostatnich 40 latach za mało queerowych osób (dokładnie to zero tęczowych osób), to czy powinno się stworzyć “tęczowe parytety”, oraz czy postulat przyznawania nagród też osobom o innej niż heteroseksualna tożsamości, nie obraża przypadkiem literatury. Oczywiście było to marginalne i większość z Państwa skupiło się na wymienianiu ulubionych “tęczowych” lektur, ale wciąż jak się okazuje funkcjonują w...

W zbiorze esejów "Pisane życia" (tłum. Wojciech Charchalis) Marías pisze m.in. o korespondencji Flauberta z Turgieniewem. Obaj są już starzy i czekają na śmierć. Flaubert tak czeka, że aż prosi Maupassanta o to, żeby przyniósł mu pistolet.

Ostatnie miesiące przed śmiercią autor "Madame Bovary" czekał też na przesyłkę od rosyjskiego pisarza, w której miały znaleźć się puszki z kawiorem i łososiem. Jak to napisał Turgieniew: "Spróbujmy przynajmniej zabawić się jako starcy".

Przesyłka nie nadchodziła, a pisarze wymieniali między sobą listy na jej temat. Gdy już w końcu dotarła Flaubert napisał:...

- Nie ma dobrej poezji bez ryzyka. Kontynuujemy nasze rozmowy z pisarzami i pisarkami, których książki znalazły się w finale Nagrody Literackiej Nike. Drugim moim rozmówcą jest Jerzy Jarniewicz, nominowany za tom poetycki "Mondo cane" --- Jarniewicz: - Gdybym sądził, że poezję można oceniać za pomocą jakichś stałych parametrów, mógłbyś mnie uznać za wcielenie ministra Czarnka, któremu się wydaje, że osiągnięcia nauk humanistycznych najlepiej mierzyć suwmiarką. W poezji, jak w humanistyce, nie ma na szczęście uniwersalnych kryteriów, dla jednych poezja Eliota jest dziełem...

- Nazywali nas szkopkami, byliśmy też Żydkami.

Dzisiaj w GW pierwsza rozmowa prezentująca pisarzy i pisarki, których książki znalazły się w finale Nagrody NIKE. Zaczynamy od mojego wywiadu z Edwardem Pasewiczem, pisarzem którego jako poetę podziwiam od lat, a który zaskoczył mnie niesamowitą kompozycją "Pulverkopfa" i jakąś uporczywością tej książki, sprawiającą że trudno się od tej historii uwolnić.

Edward: - W pierwszej klasie podstawówki nauczycielka kazała nam usiąść w ostatnich rzędach. Łemkowie, Niemcy i Żydzi byli gorsi od tych, którzy pracowali w ogromnej jednostce wojskowej, która...

Wczoraj pisałem o tym, jakie książki powinny mieć przeczytane osoby zdające maturę, a dzisiaj piszę o tym jak totalnym nieporozumieniem jest ten system edukacji o literaturze. Temat lektur szkolnych zawsze ożywia rozmowę, każdy przez to przeszedł i jakoś musiał sobie z nimi poradzić. Opinie bywają rozbieżne - jedni kochają "Lalkę", drudzy nienawidzą. Dla wielu przeżyciem było czytanie "Zbrodni i kary", ale są i tacy, którzy uważali, że czytają ją w ramach pokuty. Nie ma książki dla wszystkich - tak samo jak każdy ma inne gusta literackie. Jednak celem edukacji jest uwspólnienie naszej...

A gdyby tak Galla Anonima zastąpić Gertrudą Mieszkówną?

"Wizerunek kobiety w literaturze", "kreacje kobiece w literaturze", "literackie portrety kobiet", "motyw kobiety fatalnej" - wśród tematów maturalnych kilka razy pojawiają się kobiety. Za każdym razem opisywane przez mężczyzn. Szekspir, Prus, Dostojewski, Reymont z pewnością stworzyli wyraziste kobiece bohaterki, ale czy w XXI wieku licealiści nie mogliby zastanowić się choć przez chwilę nad tym, jak w literaturze kobiety mówią o kobietach? Zwłaszcza żyjące?

W GW piszę dla Was o tym, że "Gloria victis" to nie tylko powstanie styczniowe,...