Co takiego ma w sobie czeska literatura, czego nie znajdziemy w utworach spod polskiego pióra? A jak zaczęła się przygoda Mariusza Szczygła z czeską prozą? Wojciech Szot rozmawia z Mariuszem Szczygłem o czeskich pisarzach w Polsce, polskich w Czechach, a także o „kryminalistach” oraz „kryminalistkach”.

Dzisiaj mam dla Was krótką rozmowę z Mariuszem Szczygłem, o tym co ma w sobie czeska literatura. Polecamy się lekturze

Wojciech Szot: „Wojenka”, Twoja nowa książka zaczyna się od informacji, która może być dla wielu czytelników i czytelniczek szokująca. Rok szkolny w Polsce w 1939 roku nie rozpoczynał się pierwszego września.

Magdalena Grzebałkowska: Dla mnie to było też zaskoczenie. Wpadłam na to dopiero kończąc pisać książkę, gdy sprawdzałam historię jednego z bohaterów, który opowiadał mi jak pierwszego września stał w sieni w ubranku z tornistrem, gdy nagle z radia w kuchni popłynęła informacja, że rozpoczęcie roku zostaje odwołane, bo wybuchła wojna. Chciałam znaleźć taką depeszę radiową. I nagle nie...

Pochodzący z Jamajki Marlon James jest drugim w historii laureatem nagrody Bookera pochodzącym z Karaibów. Otrzymał ją za "Krótką historię siedmiu zabójstw". Przed nim Bookera dostał V.S. Naipaul za powieść "W wolnym kraju" (tłum. Maria Zborowska) w latach 70. Kilkanaście lat później Naipaul został laureatem literackiego Nobla.

James, podobnie jak autor "Domu pana Biswasa" jest jednym z najważniejszych głosów literackich mówiących o doświadczeniu kolonializmu, ale robi to w czasach, gdy czarne elfy nikogo nie powinny dziwić. "Czarny Lampart, Czerwony Wilk" to pierwszy tom trylogii fantasy....

Dobry wieczór, czas na chwalipięta mode. Otóż po dwóch latach starań i wypisywaniu do wszystkich świętych udało mi się umówić na… wywiad z Ngũgĩm wa Thiong'o! Kenijski pisarz zadebiutował w 1964 roku powieścią “Weep Not, Child”, rok później - już na stypendium w Wielkiej Brytanii napisał “The River Between” poświęconą powstaniu Mau Mau. Kolejna powieść, “A Grain of Wheat” odnosi się do teorii Fanona i Marksa. Po tym “angielskim” okresie, piszący dotąd jako James Ngugi autor zmienił imię na Ngũgĩ wa Thiong'o i zaczął pisać w kikuju. Co prawda sam siebie do dzisiaj tłumaczy na angielski,...

cz. 1 - “O pisaniu”.

WSZ - Premiera w pandemię, pisanie też w czasach zarazy?

MT: - Książkę pisaliśmy w trochę lepszych czasach. Właściwie ja jej nie pisałem, a mówiłem. Pisali ją moi, teraz już tak mogę powiedzieć, przyjaciele - Tomasz Gregorczyk i Janusz Jabłoński. To się wszystko kończy jak utwór muzyczny – najpierw było delikatnie, potem przyszły zawirowania, a kończy się czasem promocji, a więc już maksymalnym climaxem.

WSZ - Po co ta książka?

MT - Chciałem się rozstać z czymś, co mnie okropnie męczyło i czego mam dość, skończyć z okresem w swoim życiu, gdzie wiele rzeczy zaczęło mi się...

Miałem przyjemność rozmawiać z Chigozie Obiomą, pochodzacym z Nigerii autorem dwóch fantastycznych powieści. Jak zawsze zapytałem kilka redakcji czy by nie były zainteresowane publikacją, ale tradycyjnie usłyszałem, że to niszowy autor (dwie nominacje do Bookera...), albo że "mamy już recenzję". Od kilku lat przyglądam się recepcji czarnych pisarzy i pisarek w Polsce, rozmawiam z wydawcami i wnioski z tego nie są przyjemne. Tak czy inaczej, przed Państwem moja rozmowa z Chigozie Obiomą. Mam nadzieję, że znajdą ją Państwo interesującą.

---

WSZ - Rozmawiamy kilka dni po 60 rocznicy uzyskania...

Wojciech Szot: Gratuluję Nagrody Nike od czytelników i czytelniczek. Twoja książka święci sukcesy, została dobrze przyjęta też przez krytykę, co nieczęsto idzie w parze z czytelniczym sukcesem. Ale w naszej rozmowie chciałbym wrócić do początku. Jak trafiłaś na Toby’ego Obeda?

Joanna Gierak-Onoszko: Rzeczywiście, to ogromna radość. Tak samo nominacja do Odkryć Empiku to mocny sygnał, że książka została przez rynek zauważona. Odbierając Nike Czytelników powiedziałam, że przychylne recenzje, nominacje i laudacje to dla autora wielkie szczęście, ale trafić do serc czytelników to dopiero ogromny...

"Orkiestra bezbronnych" Chigozie Obiomy to książka, która robi na mnie wielkie wrażenie - epicka opowieść o życiu nigeryjskiego mężczyzny opowiadana z perspektywy jego "chi", czegoś pomiędzy duchem opiekuńczym, aniołem stróżem. Trzeba być wobec "chi" jednak ostrożnym, bo jak mi dzisiaj mówił autor, nie zna ono przyszłości i jej pomysły bywają nietrafione. Będę o książce niedługo więcej pisał, a za jakiś czas też będziecie mogli i mogły przeczytać mój wywiad z Autorem. Różne rzeczy już słyszałem podczas wywiadów, ale kiedy Chigozie Obioma mówi ci, że nie lubi polskiego prezydenta, to...

Pamiętacie tego faceta?

(fot. Daniel Hilbrecht)

Powyborczy tydzień. Pod pałacem prezydenckim kolejny dzień stoi mężczyzna w bejsbolówce, ciemnych okularach, koszuli z narzuconą na plecy tęczową flagą. I napisem na kartonie: "Kingo, to twój ojciec sieje strach i nienawiść". Rozmawialiśmy w przedostatni dzień protestu Przemka Kryńskiego.

Kim jesteś?

Trzydziestoczterolatkiem z Warszawy, który całkiem szczęsliwe życie - dwa psy, nienajgorszą pracę, mieszkania na Kępie na kredyt, a przy okazji jest też gejem, co jakoś determinuje niektóre z moich życiowych wyborów. A teraz jestem też dla niektórych...