Są głośne, nagradzane, wyróżniane. A jednocześnie nudne, przekombinowane, wtórne, pozbawione języka, napuszone, pretensjonalne, przereklamowane. Oto moje największe literackie rozczarowania roku 2023. Najlepsze książki, najciekawsze reportaże, najważniejsze powieści. Czas podsumowań to festiwal radości i szczęścia. Zwłaszcza dla wymienionych. A przecież nie każda przeczytana w czasie mijającego roku książka była dobra. Niejedną przeznaczyliśmy na wieczne niedoczytanie. Wielcy mistrzowie (i mistrzynie) zawodzili, obiecujący młodzi stawali się nudziarzami w sile wieku, a na spodziewanej...

Nic tak nie wciąga w opowieść, jak pierwsze zdanie, czy akapit. I niczego tak dobrze nie zapamiętujemy.

„Pisanie w czasach zmierzchu i chaosu nie potrzebuje oryginalnych pierwszych zdań” - pisze odrobinę prowokacyjnie Renata Lis w świetnym, autobiograficznym eseju "Moja ukochana i ja". Ma rację - liczy się opowieść i to, co z niej przejmiemy jako własne. Jednocześnie Lis trochę prowokuje, bo sama przecież tworzy pierwsze zdanie swojej opowieści tak, że bardzo chcemy za jej opowieścią podążać. Pisze Lis: „Teczka jest z brązowej tektury, zawiązywana na tasiemki”. Czyż nie jest to zdanie, które wciąga w opowieść?

Pisanie tego tekstu sprawiło mi wiele radości. *** Różne były mody w ostatnich latach. Książki o drzewach, grzybach, czy drwalach zapełniały półki w księgarniach. W 2023 roku czas na… rzeki! Reporterzy i historycy, aktywiści społeczni i artyści - twórcy tłumnie piszą o swoich doświadczeniach z wodą. Wypłynęli na głębie, jak najbardziej współczesne, rezonujące z aktualnymi problemami, ale sięgają też do historii. Szukają momentu, gdy rzeka stała się wrogiem, którego trzeba ujarzmić i poddać kontroli człowieka. Springer w fabularyzowanej opowieści o pejzażu i zagubionych w...

O czym i czym jest "Mein Gott" Filipa Springera? O tym najlepiej opowie Państwu autor.

Czy Filip Springer to pan maruda, psuj dobrej zabawy? Zapraszam do naszej rozmowy, w której jest sporo tarć i chropowatości, zamiast miłego głaskania się po łysinkach. --- Wielkanoc i początej wiosny to dobry moment, by zastanowić się nad tym, gdzie i jak żyjemy. I co widzimy. Filip Springer w "Mein Gott, jak pięknie" przemierza nadodrzańską krainę - fizycznie, ale też literacko i historycznie. --- Jak patrzysz na morze, to co widzisz? – Tylko nie przewracaj oczami. Podnoszącą się wodę pełną plastiku. Las? – Uprawa leśna służąca do produkcji mebli. Rzekę? –...

Zanim pogadamy (krótko) o książce Filipa Springera, sięgnijmy do lektur. Obiecuję, że nie będzie nudno. Jednym z kluczowych bohaterów "Nie-Boskiej Komedii", dzieła napisanego przez Krasińskiego w latach 30. XIX wieku, jest Pankracy. To przywódca rewolucjonistów, pogardliwy wobec tłuszczy grzesznik. W finałowej scenie dramatu Pankracy wchodzi na basztę ze swoim podwładnym Leonardem i mówi: "Patrz na te obszary — na te ogromy, które stoją w poprzek między mną a myślą moją — trza zaludnić te puszcze — przedrążyć te skały — połączyć te jeziora — wydzielić grunt każdemu, by we dwójnasób...

Cztery miasta, dziewięć spotkań. I kilka impresji:

Post udostępniony przez Zdaniem Szota (@zdaniem_szota)

Post udostępniony przez Zdaniem Szota (@zdaniem_szota)

Post udostępniony przez Zdaniem Szota (@zdaniem_szota)

Post udostępniony przez Zdaniem Szota (@zdaniem_szota)

“Wielki gmach sanatorium było widać jak na dłoni prawie z każdego miejsca w Görbersdorfie. Jego mury z czerwonej cegły pięknie lśniły w jesiennym słońcu, a ostre wieżyczki, które udawały gotyk, skojarzyły się odrazu Wojniczowi z igłą gramofony, wydiywającą z płyty nieba ukryte w nim dźwięki. Gdzieś bardzo daleko grzmiało. Ogromny budynek wyglądał dość absurdalnie w tej głębokiej dolinie, wśród niezamożnych domów tutejszych mieszkańców oraz kilku okazałych willi uzdrowiska rozrzuconych na zboczach, wybudowanych jakby na zapas jako części osady, która dopiero tutaj powstanie w przyszłości....

W warunkach seansu spirytystycznego ("Halo, Natalia! Jesteś tam? Jak to Ty, to puknij w mikrofon") spowodowanego słabym zasięgiem na Roztoczu rozmawiałem z Natalią Hatalską o jej nadchodzącej książce, "Wiek paradoksów. Czy technologia nas ocali?" Hatalska: Ostatnio słuchałam Springera mówiącego o czytaniu o poezji. Wiadomo, że moim światem są technologie ale zgadzam się z Filipem, że czytanie poezji jest nam niezbędne dlatego, że poezja pozwala nam na inny sposób myślenia i dowolność interpretacji. I taki jest nasz świat, który ma miliony wersji, interpretacji, a który my ciągle...

Znad Mapy, rozmowy nie tylko o literaturze to cykl rozmów, w których moimi gośćmi są pisarze, pisarki, reporterzy i reporterki opowiadający o ważnych dla nich mapach. Gościem szóstego odcinka podcastu jest Filip Springer. Nagranie możecie odłuchać tutaj (Spotify) tutaj (Apple) tutaj (Google), a ja zapraszam na spisany i zredagowany wywiad na podstawie nagrania.

Wojtek Szot - Udostępniłeś nam dwie mapy [JEDNA] [DRUGA] stworzone za pomocą Google Maps. “Września” i “Mapa tekstów”. “Mapa tekstów” ma 24 tysiące wyświetleń. Często do niej wracasz?

Filip Springer - Już nie, ale kiedyś miałem taką...