- Książki takie jak "Tatuażysta z Auschwitz" nowozelandzkiej autorki Heather Morris mają za zadanie dotknąć w nas bolesnego miejsca, ale tak, by nie bolało za bardzo - mówi mi kulturoznawca i psychoterapeuta Jan Borowicz, z którym rozmawiam o książkach z gatunku "Auschwitz z Auschwitz". *** Szot: - Częstym zarzutem wobec popularnych powieści "obozowych" jest zarzut o polonizację i chrystianizację Zagłady. Borowicz: - Te wątki się oczywiście pojawiają, ale faktycznie trzeba podkreślić, że polskie powieści wojenne i obozowe – w przeciwieństwie do tych powstających na "Zachodzie" – są...

- Musiałam radykalnie porzucić autorytarny sposób zarządzania - mówi Alicja Knast, która prowadzi jedno z najważniejszych europejskich muzeów. Do lektury naszej rozmowy chciałbym Was dzisiaj zachęcić. *** Knast: - Gdy zostałam dyrektorką praskiej Galerii Narodowej, zaskoczyło mnie to, jak bardzo oczywiste było dla wszystkich, że trzeba dzieciom zaoferować rozrywkę, która staje się równo cennym elementem dizajnu wystawy. Młodzież czy dzieci mają prawo nie rozumieć, o co nam, dorosłym, chodzi. W 2021 roku Knast wygrała konkurs na kierowanie tą niezwykle prestiżową instytucją....

- Pracuję jako tłumaczka z polskiego. I choć najbardziej interesowała mnie na studiach literatura XX wieku, to jednak najwięcej czytałam Mickiewicza - mówi Bora Chung, koreańska pisarka i tłumaczka w rozmowie, do której lektury Was dzisiaj zapraszam.

Bora Chung: - Co ciekawe, w kulturze koreańskiej można znaleźć motywy podobne do tych, które znajdujemy u Mickiewicza. Także podobne emocje, nastrój.

***

Rozmawiamy o inspiracjach „Dziadami” Adama Mickiewicza, miłości do Witolda Gombrowicza i jej nowej powieści, „Sny umarłych” przełożonej przez Dominikę Chybowską-Jang.

***

Wojciech Szot: - Jestem...

Co za czasy nastały! Po raz pierwszy rozmawiam z... dyrektorem z TVP. I jest to dobra rozmowa o ważnych sprawach. *** Michał Kotański, dyrektor Teatru im. Żeromskiego w Kielcach został wczoraj nowym dyrektorem Teatru Telewizji. (...) Szot: - Cały czas obawiam się, że będzie to wyglądało jak grupa rekonstrukcyjna "czasów sprzed PiS". Kotański: - Nie chcę, by to był skansen, ani miejsce nostalgicznego powrotu do "starych, dobrych czasów". Ale też nie chcę, by było to miejsce sterowane przez polityków. Teatr Telewizji będzie inny, dlatego że są już inni twórcy. Wielu młodych...

- Ludowa historia skierowana jest do wyższej klasy średniej, która chce się wyegzorcyzmować ze swojej wyższości - mówi ktoś, kogo chciałbym, żebyście poznali. Przed wami Tomasz Wiślicz, historyk z PAN i autor jednego z artykułów w wydanej niedawno "Ludowej historii kobiet". Wiślicz: - To, co wytworzyło się w Polsce jako "historia ludowa", jest w dużej mierze opowieścią stworzoną pod potrzeby rynku książki. Nasz wywiad o queerowej historii, ludowej historii, żołnierzach wyklętych, ludowych bohaterach, którzy przełamują stereotypy, ale też o tym, co wydaje się prawicowym historykom,...

Był jednym z najbardziej docenianych i nagradzanych pisarzy w Rosji. Dzisiaj Michaił Szyszkin - po wielu latach na emigracji - opowiada o tym, że w Rosji "milczenie to strategia na przeżycie. Ćwiczona przez wiele pokoleń. Mój dziadek nie milczał. Zmarł w gułagu. Ci, którzy milczeli, przeżyli". Szyszkin: - Wszystko zaczyna się od lektury. W rosyjskiej szkole czyta się głównie rosyjską literaturę. Zadaniem szkoły – i to niezależnie od reżimu – było ukształtowanie ludzi gotowych oddać życie za swoją ojczyznę. Tołstoj pisał o "kłamstwie patriotyzmu", ale takiego Tołstoja w szkole nikt nie...

- Czym jest "umiejętność patrzenia"? Pytam Grażynę Bastek, historyczkę sztuki i kuratorkę z Muzeum Narodowego w Warszawie. Odpowiedzi będzie kilka. *** Wojciech Szot: - Ferie. Wychodzimy z domu, idziemy na spacer. To może - pomyśli ktoś - muzeum? Gdy jesteśmy w Warszawie, możemy pomyśleć - Muzeum Narodowe! Gdzie skierować swoje kroki? Grażyna Bastek: - Najpierw lepiej sprawdzić, czy muzeum jest otwarte. A dokąd pójść? To już zależy od tego, co się lubi. Szot: - A jak się nie wie, co się lubi? Bastek: - To wtedy zaczyna się męka. Często widzę zmęczonych ludzi, którzy idą...

- Jak biegnie chłopska, ludowa mowa? - pytam profesora Rocha Sulimę w rozmowie, do której lektury Was bardzo zachęcam.

- To mowa nieustannie zobowiązana wobec bytu - mówi autor "Antropologii codzienności", a w wywiadzie znajdziecie opowieść zarówno o chłopskiej, ludowej historii Polski ale też apel Profesora, by nie zapomnieć o historii robotniczej.

***

Roch Sulima: Trzeba pamiętać, że historia robotnicza jest bezpośrednio związana z historią chłopską, ludową.

Wojciech Szot: Co je łączy?

Roch Sulima: Słój z wiśniami.

Dlaczego? O tym dowiecie się z lektury naszej rozmowy, która dzisiaj ukazała się w moim miejscu pracy.

Za Mikołaja dzisiaj robi Marek Węcowski, historyk starożytności specjalizujący się w Grekach.

Co nam przynosi Węcowski? Opowieść o tym, czy dawni Grecy umieliby rozwiązać nasze problemy. Co by zrobili z instytucjami, w których rozsiadł się przeciwnik ich ustroju? Czy stosowali "grubą kreskę", a może... a może byli trochę jak każdy w polityce i jedno deklarowali, a drugie robili?

Bez prostych recept, za to z ciekawą opowieścią do Was przychodzimy.

Marek Węcowski wydał właśnie książkę "Tu jest Grecja! Antyk na nasze czasy", która zaskakuje jasnością wywodu i pozorną prostotą. Jednak pod...

- Wydaje mi się, że artyści są mniej oderwani od rzeczywistości niż kiedyś - mówi mi Tomasz Szymański, twórca jednego z najciekawszych profili pokazujących współczesną sztukę, Solo Show. Znacie? Oglądacie? *** Szymański: - Gdybyś kazał mi wybrać najważniejszą różnicę z przeszłością, to myślę, że jest to skupienie się na mikronarracjach, odchodzenie od wielkich opowieści, ale też uważność wobec emocji, przeżywania świata. Sztuka korzysta z prywatnego doświadczenia jak nigdy wcześniej. *** Szot: Czy osoby ze „świata sztuki" mają do ciebie o coś pretensje? Szymański:...