Za każdym razem, gdy widzę nową książkę Gurnaha, przypominam sobie ten dzień, gdy po raz pierwszy w redakcji usłyszeliśmy - z ust sekretarza Szwedzkiej Akademii - nazwisko Gurnaha. Konsternacja to mało powiedziane. Niemal nikt nic nie wiedział. Dzwoniłem do pewnej profesorki zajmującej się "afrykańską" literaturą, która zakomunikowała mi, że może wieczorem coś mi opowie o laureacie Nobla, bo "ma to gdzieś w notatkach". Cóż… miałem godzinę do zamknięcia wydania gazety. To była jazda.

Mimo początkowych wątpliwości, Gurnah okazał się szwedzkim trafem w dziesiątkę. Tamtejsi akademicy odkryli...

Decyzja o przyznaniu Abdulrazakowi Gurnahowi literackiego Nobla była sporym zaskoczeniem. Był to pisarz niemal nieznany czytelnikom, co - jak pokazują kolejne ukazujące się w Polsce powieści Gurnaha - było przeoczeniem, które na szczęście nadrabiamy. Jednocześnie dopiero „Raj” w przekładzie Krzysztofa Majera sprawił, że pisarstwo Gurnaha naprawdę do mnie przemówiło i dopiero teraz w pełni zrozumiałem motywy, które mogły stać za decyzją szwedzkich akademików. Okazuje się, że ten mieszkający w Anglii, a pochodzący z Zanzibaru, pisarz jest twórcą niezwykle intrygującym. Otóż Gurnah...

Już dzisiaj poznamy 120. laureata bądź laureatkę Literackiej Nagrody Nobla. Kto wzbogaci się o 11 milionów koron szwedzkich? I na jaką walutę je wymieni? To wciąż najbardziej prestiżowa nagroda literacka na świecie. Miliony czytelników, wydawców i twórców z całego świata będą śledzić dzisiejsze ogłoszenie 120. laureatki bądź laureata Literackiej Nagrody Nobla. Przed sześcioma osobami wytypowanymi ze swojego grona przez Akademię Szwedzką niełatwe zadanie. Dziesiątki uznanych twórców zasługują na przyznawaną od 1901 roku nagrodę. W tym roku Nagrodę Nobla opłaca się dostać jeszcze...

Co czytano w 2022 roku w Norwegii, a co we Włoszech, Grecji czy Hiszpanii? Przygotowałem dla Was przegląd najciekawszych tytułów, rankingów i informacji. --- Mam nadzieję, że w Polsce ukaże się czeska "książka roku". Czescy czytelnicy i czytelniczki w 2022 roku najchętniej sięgali bowiem po powieść Kateriny Tuckovej "Bílá Voda". Oparta na prawdziwych wydarzeniach powieść opowiada o zakonnicach, które odmówiły przejścia do świeckiego życia i zostały skierowane w latach 50. przez komunistyczny reżim czechosłowacki do prac przymusowych. Powieść opowiada o konfrontacji kobiet nie...

Jak co roku Barack Obama opublikował listę swoich najciekawszych lektur mijającego roku. Znalazły się na niej m.in. nowa powieść Hernana Diaza "Trust", która pod koniec 2023 roku ukaże się w Polsce, jak i komiks Kate Beaton "Kaczki", który wyda Kultura Gniewu w przekładzie Agi Zano. Na ten ostatni tytuł bardzo czekam. To autobiograficzny komiks kanadyjskiej rysowniczki, która pracowała na roponośnych terenach w Athabasce w prowincji Alberta, by zarobić na spłatę kredytu studenckiego. Tytuł książki nawiązuje do katastrofy, do której doszło gdy setki kaczek wylądowały w pełnym toksyn...

Gdy Gurnah dostał Nobla w redakcji GW losowaliśmy po jednej jego książce do lektury. I tak przeczytałem debiutancką powieść Noblisty, "Memory of Departure" i nieszczególnie mi się spodobała. Co innego "Powróceni" (tłum. Krzysztof Majer), ostatnia książka pochodzącego z Zanzibaru pisarza. To jest bardzo wciągająca lektura i niezwykle ciekawa historia. Czytelnik dostaje w “Powróconych” zarówno dickensowską opowieść, jak i przypomnienie zapomnianej historii kolonializmu w Afryce. Szczególną uwagę zwraca na los askarysów, żołnierzy kolonialnych, którzy rekrutowani byli z miejscowej...

"Pisanie zawsze było dla mnie przyjemnością" - powiedział Abdulrazak Gurnah w swojej mowie noblowskiej.

Więcej o mowie noblowskiej i dzisiejszej konferencji jak klikniecie, ale muszę przyznać, że poziom bezbarwności tegorocznego Noblisty jest wręcz irytujący. Tak na piśmie jak i w mowie.

Rzemieślniczo dobry autor, piszący o ciekawych tematach poprawnie, bez artystycznego zadęcia ale i nie miałko, za to mówiący ogólnikami i tak, by nie było niczego do cytowania.

Zatem Gurnah ma Nobla, a my w przyszłym roku dostaniemy jego pierwszą książkę po polsku. Poczekamy.

Całość tutaj

Gdy Akademia Noblowska ogłosiła swój tegoroczny werdykt w redakcji byliśmy zachwyceni - nie znamy, nie czytaliśmy, a mamy kilka godzin na napisanie czegoś sensownego.

Wisiałem na słuchawce wydzwaniając do kolejnych afrykanistów i słyszałem tylko: "Kiedyś czytałam, ale dziś niewiele pamiętam. Jutro zajrzę do notatek", albo "Świetna wiadomość, ale niczego nie czytałem". Cieszyłem się razem z moimi rozmówcami i rozmówczyniami, przeklinając pod nosem.

Po dniu spędzonym z Gurnahem umówiliśmy się z Dłużewska kontra świat i Nogaś na stronie, że nadrobimy zaległości i przeczytamy trzy dzieła...

Uchodźstwo, przymusowa zmiana miejsca życia, tworzy wspólnotę ludzi przesiedlonych. Niezależnie, skąd pochodzą i gdzie - jeśli w ogóle - znaleźli bezpieczną przystań, doświadczenie przesiedlenia jest dla nich wspólne.

Nagroda dla Gurnaha nie jest nagrodą dla narodu czy państwa, a właśnie dla tej międzynarodowej społeczności, która walcząc o godne życie, przypomina nam, że każdy z nas może kiedyś do niej dołączyć.

---

Dzisiaj w onlajnie Wyborczej piszę o najciekawszych wnioskach płynących z tegorocznego Nobla literackiego. Bo to wybór choć zaskakujący ogół czytelniczy nie tylko w Polsce, to bardzo intrygujący.

Nobel dla Abdulrazaka Gurnaha!