Premiera nowej książki Anny Bikont już za pięć dni. "Cena. W poszukiwaniu żydowskich dzieci po wojnie" to z pewnością jedna z najważniejszych polskich książek o powojniu. Piszę o niej w mojej stałej rubryce.

---

Jest rok 1947.

Niemal dwa lat po zakończeniu działań wojennych Polska jest krajem, w którym wszyscy kogoś szukają. Najtrudniej jest Żydom. Nie ma ich wielu - mówi się, że Holokaust na polskich ziemiach przetrwało 50 tysięcy osób żydowskiego pochodzenia. Wśród nich bardzo niewiele dzieci. Część z nich wciąż przebywa w rodzinach, którym zostały oddane przez rodziców, by zwiększyć ich...

Tradycją jest, że "książka tygodnia" pojawia się w piątek, ale tradycję warto czasem przełamywać. Dlatego dopiero dzisiaj piszę wam o tej wspaniałej książce.

Jestem pewien, że gdyby Tove Ditlevsen mieszkała w Stanach Zjednoczonych, od dawna znalibyśmy wszystkie jej książki, a „Trylogia kopenhaska” byłaby klasykiem, ukazującym się w niezliczonych wydaniach i dostarczającym literackich emocji kolejnym pokoleniom czytelników i czytelniczek. Mechanizmy promocji amerykańskich wydawnictw są niezrównane, o czym świadczy fakt, że polski przekład ukazał się dwa lata po tym, jak „Trylogia…” została...

Prezenty - prezenty - prezenty.

Książka Sylwii Chutnik, "Opowieści na dobranoc dla młodych buntowniczek. 100 historii niezwykłych Polek" to z pewnością jeden z najlepszych pomysłów na prezent nie tylko dla buntowniczek.

---

Nie ukrywam, że jako osoba już ponad trzydziestoletnia z zaskoczeniem, ale i zachwytem przyglądałem się datom urodzenia bohaterek książki Chutnik. Otóż drodzy Państwo - tam są nie tylko roczniki dziewięćdziesiąte, ale i zerowe! Jedna z urodzonych pod koniec XX wieku bohaterek, Zofia Kaczmarek, astronomka, która dwukrotnie wygrała olimpiadę astronomiczną ma już własną...

Świat wciąż okazuje się nieopowiedziany. Mimo milionów książek, wciąż niektórym pisarzom i pisarkom udaje się skierować nasz wzrok w miejsca, gdzie nie patrzyliśmy. W przeszłość, o której nic nie wiemy, lub wiedzieć nie chcemy. C Pam Zhang w swoim doskonałym debiucie prozatorskim otwiera nam oczy, ale i dusze - bo pisze językiem bogatym, epickim a przy tym - gdy trzeba - oszczędnym w metafory. Lektura “Ile z gór tych złota” nie będzie łatwą i przyjemną podróżą, ale z pewnością - niezapomniana. 

“Bose nogi. Zapocona sukienka w nietwarzowym odcieniu granatu, zrobiona z resztek płótna po...

Maciej Świerkocki przełożył „Ulissesa” Jamesa Joyce’a jako drugi Polak w historii. Pisanie o tym wydarzeniu niczym o osiągnięciach himalaistów jest jak najbardziej słuszne - Himalaje Translacji zdobyte, nowa droga wyznaczona. Ale po co czytać nowy przekład? I w ogóle po co czytać „Ulissesa”?

Można by na to pytanie odpowiedzieć - „bo trzeba”. Ale to pójście na łatwiznę. Mam nadzieję, że wszyscy już odrobiliśmy lekcję Bladaczki, ale dla tych, którzy nie pamiętają „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza przypomnę, że to wtedy zirytowany i zrozpaczony profesor polonistyki mówi: „Jak to nie zachwyca...

Tym razem piszę o debiutanckiej powieści Jesmyn Ward, pisarki chyba wciąż zbyt mało w Polsce znanej, choć to jej trzecia już przełożona na polski książka. --- Czy życie czarnych chłopaków z Bois Sauvage jest zdeterminowane przez warunki społeczne i polityczne, czy jednak “amerykański sen” istnieje? Pisarstwo Ward, które dobrze znamy z jej dwóch kolejnych powieści - “Zbierania kości” i “Śpiewajcie, z prochów śpiewajcie” jest naznaczone tym pytaniem. Czasem zazdroszczę Amerykanom tych fantastycznych debiutów, ale trzeba pamiętać, że zupełnie inaczej wygląda za oceanem praca z...

Czytelnik, podobnie jak bohaterowie powieści Grosmana, musi sam sobie ułożyć historię Wery i Niny.

Przeszkadza w tym nadmiernie dygresyjna, nielinearna narracja, pomagają zaś wstrząsające dialogi, świetne opisy emocji, granie przeciwieństwami ("szalona" Nina i powściągliwa Wera), które z czasem ujawniają więcej podobieństw niż różnic.

Będą czytelnicy i czytelniczki, którzy pokochają “Gdyby Nina…”, uznając ją za książkę dla siebie ważną, bo uruchamiającą ich emocje, angażującą i wciągającą, ale będą też tacy, dla których to wszystko może wydać się nadmiernie sztuczne. Ja z kolei dawałem się...

Sporo osób jest przekonanych o tym, że innych interesuje to, co myślą. Cóż - jestem jedną z nich. Ale sam pozostaje sceptyczny wobec wszystkich, którzy na starcie znajomości mówią: „powiem wam, co o tym myślę”. Na szczęście z Joan Didion (i ze mną) znają się Państwo dłużej, a o jej „Roku magicznego myślenia” pisałem w ramach Książki Tygodnia w czerwcu, oczywiście jak przystało na to miejsce - bardzo pozytywnie.

Tym razem dostaliśmy zbiór najważniejszych (przynajmniej zdaniem autorki wyboru) tekstów legendy amerykańskiego dziennikarstwa. Niewielki, ładnie wydany, do przeczytania w czasie...

- Proszę powiedzieć młodej Ameryce, że młode Niemcy się przebudziły - te słowa powiedział Gregorowi Ziemerowi trzydziestoletni nauczyciel w berlińskiej szkole dla chłopców na początku 1939 roku. Ubrany w kompletny mundur SA, z wpiętą w klapę odznaką Nazistowskiego Związku Nauczycieli “miał surowe, wręcz zawzięcie zaciśnięte usta”. Jego uczniowie, chłopcy w wieku od dziesięciu do czternastu lat, byli członkami Jungvolk, która wychowywała ich do bycia posłusznymi i oddanymi żołnierzami Hitlera. Ale nazistowski system, o czym obszernie i ciekawie pisze amerykański edukator i reporter,...

Atwood w tym świetnym zbiorze wykładów o literaturze mówi wiele na temat świata, wlasnego pochodzenia, pierwszych krokach w literaturę. Ale mówi też wiele o roli pisarki w zmieniającym się świecie.

---

“Wady związane z byciem kobietą trudniącą się pisaniem - przede wszystkim pisaniem wierszy - dobrze znałam, zanim jeszcze dołączyła do ich grona”. Margaret Atwood, jedna z najbardziej znanych na świecie pisarek w pasjonującej książce “O pisaniu” (tłum. Agnieszka Pokojska) opowiada o losie pisarza (a raczej o losie pisarki), mitach związanych z tworzeniem i pisarskich udrękach. (...)

Atwood jest...