- Nazywali nas szkopkami, byliśmy też Żydkami.

Dzisiaj w GW pierwsza rozmowa prezentująca pisarzy i pisarki, których książki znalazły się w finale Nagrody NIKE. Zaczynamy od mojego wywiadu z Edwardem Pasewiczem, pisarzem którego jako poetę podziwiam od lat, a który zaskoczył mnie niesamowitą kompozycją "Pulverkopfa" i jakąś uporczywością tej książki, sprawiającą że trudno się od tej historii uwolnić.

Edward: - W pierwszej klasie podstawówki nauczycielka kazała nam usiąść w ostatnich rzędach. Łemkowie, Niemcy i Żydzi byli gorsi od tych, którzy pracowali w ogromnej jednostce wojskowej, która...

Wczoraj pisałem o tym, jakie książki powinny mieć przeczytane osoby zdające maturę, a dzisiaj piszę o tym jak totalnym nieporozumieniem jest ten system edukacji o literaturze. Temat lektur szkolnych zawsze ożywia rozmowę, każdy przez to przeszedł i jakoś musiał sobie z nimi poradzić. Opinie bywają rozbieżne - jedni kochają "Lalkę", drudzy nienawidzą. Dla wielu przeżyciem było czytanie "Zbrodni i kary", ale są i tacy, którzy uważali, że czytają ją w ramach pokuty. Nie ma książki dla wszystkich - tak samo jak każdy ma inne gusta literackie. Jednak celem edukacji jest uwspólnienie naszej...

A gdyby tak Galla Anonima zastąpić Gertrudą Mieszkówną?

"Wizerunek kobiety w literaturze", "kreacje kobiece w literaturze", "literackie portrety kobiet", "motyw kobiety fatalnej" - wśród tematów maturalnych kilka razy pojawiają się kobiety. Za każdym razem opisywane przez mężczyzn. Szekspir, Prus, Dostojewski, Reymont z pewnością stworzyli wyraziste kobiece bohaterki, ale czy w XXI wieku licealiści nie mogliby zastanowić się choć przez chwilę nad tym, jak w literaturze kobiety mówią o kobietach? Zwłaszcza żyjące?

W GW piszę dla Was o tym, że "Gloria victis" to nie tylko powstanie styczniowe,...

- Od 24 lutego to wy jesteście świadkami historii - powiedział Marian Turski odbierając nagrodę Człowieka Słowa przyznaną podczas Festiwal Stolica Języka Polskiego.

- My którzyśmy przeszli to, co przeszli mamy poczucie, że jesteśmy świadkami historii i wobec tego mówimy o tym, by innych ostrzec. Od 24 lutego to wy jesteście świadkami historii i czuję, że moja rola się zmienia. Rodzice opowiadali mi o swoich przeżyciach podczas pierwszej wojny światowej, której byli świadkami. Ich historie nosiłem w sobie, ale najważniejsze było to, co sam widziałem i przeżyłem. Od czasów Buczy, od tego co...

8 sierpnia 2022 roku zmarła pisarka i scenarzystka, więźniarka obozu Auschwitz Zofia Posmysz. Za kilka tygodni skończyłaby 99 lat. Urodziła się w 1923 roku w Krakowie. Gdy miała 18 lat, została uwięziona w obozie koncentracyjnym w Auschwitz. W Oświęcimiu, KL Ravensbrück i Neustadt-Glewe spędziła ogółem prawie trzy lata.

- Po wojnie żyłam nie tylko obozem. Wiele moich przyjaciółek tak naprawdę z tego obozu nie wyszło. Mnie się udało. Może dlatego, że zaczęłam o tym pisać - mówiła Michałowi Wójcikowi w wywiadzie rzece "Królestwo za mgłą".

Wspominała obozową rzeczywistość: - Tam się spędzało...

Dzisiaj w GW mam dla Was opowieść o reportażach Elizabeth Kolbert, które z wielu powodów powinny być lekturą obowiązkową.

---

Znamy kilka scenariuszy końca. Przeważnie wskazują one na sprawcę, który przychodzi z zewnątrz. Na przykład supernową, której wybuch sprawia, że do Ziemi dociera zwiększona dawka promieniowania gamma.

Niszczy warstwę ozonową i zabija 85 procent gatunków żyjących na planecie. Kiedy indziej uderza meteoryt. Prosto w ocean. Działanie ekosystemu zostaje zaburzone, w wodzie jest mniej tlenu, obniża się temperatura wód oceanicznych. Ginie 45 procent gatunków na Ziemi.

Czasem...

Lata 30. XX w. Stróż kamienicy "przy ulicy Piaskowej piętnaście, działając w towarzystwie i za poduszczeniem swej wścibskiej małżonki, Florczak Genowefy, udał się do mieszkania numer trzydzieści trzy, od pięciu lat zajmowanego przez czterdziestoletniego podrzędnego śpiewaka naszej miejskiej operetki, pana Mieczysława Cieślaka". Cieślak to pierwszy, ale nie ostatni trup w nowej powieści Michał Witkowskiego "Tango". Po pięciu latach od ostatniej powieści autor "Lubiewa" i "Drwala" brawurowo wkracza w nowy dla siebie gatunek literacki, czyli kryminał retro. Wojciech Szot - "Tango" to...

Dynamika internetowej imby jest mi dość obca. Unikam dla zdrowia psychicznego, ale są takie imby, które wykraczają poza prostą nawalankę w necie.

To, co powiedziała Olga Tokarczuk podczas Festiwalu Góry Literatury jest niedopuszczalne w sferze publicznej i nie za bardzo rozumiem z czym tu dyskutować.

Skoro sami i same oczekujemy standardów, twórzmy je.

Próbuję oczywiście zrozumieć autorkę "Empuzjonu", bo i tak całkiem dzielnie znosiła przez lata różne ataki. No i się ulało. Bywa. Nie przekreśla to ani twórczości, ani osiągnięć, a pokazuje, jak głęboko siedzą w nas - ludziach kultury -...

Dzisiaj w onlajnie GW znajdziecie mój wywiad z Piotrem Siemionem, autorem legendarnych "Niskich łąk", który po latach wraca na nasze półki z powieścią "Bella, ciao". Siemion jest typem diablo inteligentnym, za co bardzo go cenię. --- Piotr Siemion - Chodzę po ziemi i słucham, o czym mówią ludzie, co ich zajmuje, dręczy, fascynuje, i próbuję to opisać. Szot - I o czym ludzie rozmawiają? - Dzisiaj? O krzywdzie. Systemowej, w postaci kapitalizmu, patriarchatu czy dręczenia i zabijania zwierząt. Kiedyś się o tym nie mówiło, bo uczono nas, że tak musi być. Ale wreszcie przestaliśmy udawać,...

Obrońcy zwierząt mówią, że "obozy zoologiczne to współczesne obozy koncentracyjne". Jan Mohnhaupt w "Zwierzętach w Trzeciej Rzeszy" przypomina, że bywały czasy, gdy jedne graniczyły z drugimi. --- Najpierw znalazł się w obozie w Trawnikach, potem przeniesiono go do Sobiboru. Treblinka to jego trzeci obóz. Jest potężny, ale sprawia wrażenie potulnego ciamajdy. Przypomina ponoć niewielką krowę. Ma na imię Barry i lubi się wylegiwać w słońcu. Zagląda czasem do obozowego zoo, w którym obszczekuje jelenie i lisy. Ponoć dogaduje się też z więźniami - zachowały się wspomnienia, że...