Decyzja o przyznaniu Abdulrazakowi Gurnahowi literackiego Nobla była sporym zaskoczeniem. Był to pisarz niemal nieznany czytelnikom, co - jak pokazują kolejne ukazujące się w Polsce powieści Gurnaha - było przeoczeniem, które na szczęście nadrabiamy. Jednocześnie dopiero „Raj” w przekładzie Krzysztofa Majera sprawił, że pisarstwo Gurnaha naprawdę do mnie przemówiło i dopiero teraz w pełni zrozumiałem motywy, które mogły stać za decyzją szwedzkich akademików. Okazuje się, że ten mieszkający w Anglii, a pochodzący z Zanzibaru, pisarz jest twórcą niezwykle intrygującym. Otóż Gurnah...

"Literatura jest snem rozumu" pisze w fascynującym i prowokującym do myślenia eseju William Marx. Czym było platońskie wygnanie poetów? Sprzeciwem wobec kłamstwa poezji? A może jedną "Odyseję" zastąpiła filozoficzna anty-"Odyseja", opowiadająca egzystancję antyheroiczną, dzieje zwykłej duszy po przeciętnie ciekawej śmierci? Mit filozoficzny u Platona - zdaniem Marxa - ma zastąpić epickie i tragiczne legendy. I wtedy powstaje literatura - gdy pojawia się wobec niej sprzeciw. Nie byłoby literatury bez wygnania poetów. "Literatura zaczyna się po prostu wtedy, gdy zaczyna mieć...

Już dawno z taką pasję nie pisałem recenzji. Pasją wynikającą z zachwytu tym, co zrobił Joshua Cohen w „Rodzinie Netanjahu”. Zachwytu też przekładem Agi Zano, której udało się wydobyć z oryginału jego niezwykłe wręcz zróżnicowanie stylistyczne. Powieść Cohena jest dramatem obyczajowym, powieścią historyczną, traktatem filozoficznym i historiozoficznym, a przy tym nie traci humorystycznego, momentami wręcz komediowego uroku. I w tym wszystkim jest Cohen twórcą, który nie pozwala się czytelnikowi nudzić. A na koniec pozostawia nas z pytania, których sobie przed lekturą nie zadawaliśmy. Dla...

Tak, warto spędzić kilka dni razem z dziełem Barbary Kingsolver. A teraz argumentacja.

Zacznijmy od sceny.

Chłopiec patrzy, „jak jego ładna mama pali papierosy i słucha śpiewu ptaków”. Pyta go o ich nazwy. Chłopiec nie zna zbyt wielu, ale się stara. Stara się też, by mama pamiętała, że musi rano wstać do pracy. Na lodówce pisze karteczkę: „nastaw ten cholerny budzik”. Chłopiec jedzie na wycieczkę i boi się o mamę.

Bo jego ładna mama potrafi palić papierosy bez ustanku. Chyba, że właśnie pije lub ćpa.

„Jeśli ten dzieciak chciał mieć jakieś większe szanse, to powinien był zadbać, żeby urodziła go...

Już dzisiaj poznamy 120. laureata bądź laureatkę Literackiej Nagrody Nobla. Kto wzbogaci się o 11 milionów koron szwedzkich? I na jaką walutę je wymieni? To wciąż najbardziej prestiżowa nagroda literacka na świecie. Miliony czytelników, wydawców i twórców z całego świata będą śledzić dzisiejsze ogłoszenie 120. laureatki bądź laureata Literackiej Nagrody Nobla. Przed sześcioma osobami wytypowanymi ze swojego grona przez Akademię Szwedzką niełatwe zadanie. Dziesiątki uznanych twórców zasługują na przyznawaną od 1901 roku nagrodę. W tym roku Nagrodę Nobla opłaca się dostać jeszcze...

Międzynarodowy Dzień Tłumaczy i Tłumaczek obchodzimy z Ngugim wa Thiong'o, kenijskim pisarzem, który jest odwiecznym kandydatem do literackiego Nobla. *** "Pociski były sposobem na fizyczne ujarzmienie. Język ujarzmiał dusze" - pisał w klasycznym eseju "Decolonising the Mind" (Dekolonizując umysł) Ngugi wa Thiong'o. Kenijski pisarz już w latach 70. XX wieku domagał się uznania języków afrykańskich za równorzędne europejskim, a głoszonej idei poświęcił całe swoje życie. Gdyby dostał Literacką Nagrodę Nobla, byłby pierwszym pisarzem wyróżnionym tą nagrodą, piszącym w rdzennym,...

Szesnaście godzin. Zabrzmiało jak wyrok, a było tylko przewidywaniem czytnika, jak długo będę czytał „Do raju” Hanyi Yanagihary w przekładzie Jolanty Kozak. Czy warto było szaleć tak? Kłopot w tym, że nie mam dla Was prostej odpowiedzi. Znam powody, dla których zatopienie się w tej powieści może sprawić komuś niezwykłą przyjemność, a pod koniec tej - jak piszą niektórzy - „literackiej symfonii” zakrzyknie: arcydzieło! Potrafię poczuć wspólnotę z kimś, kto nie dokończy lektury „Do raju”, z kimś znudzonym monologiem potomka hawajskich królów w drugiej części książki amerykańskiej pisarki.

Najb...

Jej „Lato, gdy mama miała zielone oczy” w przekładzie Dominika Małeckiego było fenomenem czytelniczym ostatnich dwóch lat. Mołdawsko-rumuńska pisarka Tatiana Tîbuleac zgarnęła w Polsce m.in. nominację do nagrody Angelusa, a „Lato…” zostało przełożone m.in. na niemiecki, hiszpański i norweski. „Lato...” mnie zachwyciło i jak zwykle w przypadku takich fenomenów doskonale godzących czytelnicze zapotrzebowania z pozytywną krytyczną recepcją, bardzo wyczekiwałem drugiej książki Tibuleac po polsku. I oto jest. „Szklany ogród” w przekładzie Kazimierza Jurczaka to powieść, w której językowej...

Haruki Murakami z Japonii, Can Xue z Chin, a może Norweg Jon Fosse. Kim są faworyci do literackiego Nobla? I czy takie listy mają sens? Za trzy tygodnie, 5 października, dowiemy się, kto będzie 120. laureatką bądź laureatem Literackiej Nagrody Nobla, wciąż najbardziej prestiżowej nagrody literackiej. Jak co roku firmy bukmacherskie próbują przewidzieć werdykt szwedzkich akademików i przedstawiają niemal identyczne listy, na których ważne są drobne roszady i często zaskakujące debiuty. Kto zatem w 2023 roku ma największe szanse na literackiego Nobla? Tradycyjnie Haruki Murakami....

Rozmawiam z Janem Marią Kłoczowskim, tłumaczem "Fenui" Patricka Deville (i całego cyklu książek tego niesamowitego pisarza).

Jan Maria Kłoczowski jest nominowany do Nagroda Literacka Gdynia za przekład monumentalnej książki Jeana Fabre, "Stanisław August Poniatowski i Europa wieku świateł", a my porozmawialiśmy dzięki inicjatywie "Piąta strona okładki" wydawnictwa Oficyna Literacka Noir sur Blanc, wydawcy "Fenui".

Cały film do obejrzenia: