Gazeta Wyborcza, PEN Club

[GAZETA WYBORCZA] "Kto się boi książek? Zobacz listę tytułów, których zakazują w Rosji albo USA"

Około 140 książek napisanych przez kobiety – w tym tytuły takie jak "Bezpieczeństwo w laboratorium chemicznym" – znalazło się wśród 680 tytułów, które wycofali z uczelni rządzący Afganistanem talibowie. W ramach nowego, wprowadzonego we wrześniu prawa, karane stało się także nauczanie o molestowaniu seksualnym i prawach człowieka. Zakia Adeli, wiceministra sprawiedliwości w czasach przed nowymi rządami talibów, a jednocześnie autorka książek naukowych, nie była zaskoczona tym posunięciem. "Biorąc pod uwagę to, co talibowie zrobili w ciągu ostatnich czterech lat, nie było przesadą...

Znak, Zbigniew Rokita

[RECENZJA] Zbigniew Rokita, "Aglo. Banką po Śląsku"

“Śląsk nie może być naszym zbiorowym hemoroidem”, pisze Zbigniew Rokita w “Aglo”. Nie można autorowi odmówić umiejętności pisania zdań dosadnych i zapadających w pamięć. Doceniając dezynwolturę - zwłaszcza językową - z jaką została napisana ta książka, zastanawiam się, czy autor dobrał odpowiednią formę do tego, co finalnie napisał. Motywem spajającym “Aglo” jest podróż tramwajem numer 7. Siódemka to "królowa śląskich banek", dzięki której autor może zanurzyć się "w swoją Aglomerację, w stolicę mojego świata, mojej domowiny". Dużo tego "moje" już w pierwszych zdaniach książki Rokity....

Ernest Hemingway, Literacki Nobel, Laszlo Krasznahorkai, Samuel Beckett, T.S. Eliot, Gazeta Wyborcza

[GAZETA WYBORCZA] "Mimo wszystko dali wam Nobla - radzę się ukryć". Bo ta nagroda może być katastrofą

Czy Nobel to wyrok śmierci? Amerykański krytyk literatury Jeffrey Meyers napisał w 2007 roku, że komitet noblowski „woli przyznawać nagrodę pisarzom umierającym (...) Z pewnością korzystne jest być śmiertelnie chorym". Tego, że Nobel to wyrok, obawiają się czasem pisarze. T.S. Eliot, po otrzymaniu nagrody w wieku sześćdziesięciu lat, ubolewał: „Nobel to bilet na własny pogrzeb. Nikt nigdy nic nie zdziałał po jego otrzymaniu". Ernest Hemingway w 1954 roku, mając pięćdziesiąt pięć lat, pisał o Noblu, że to "uderzenie w głowę kołem ratunkowym". Ponoć Beckett, który po 1969 roku...

Gazeta Wyborcza, GEM, Grand Egyptian Museum, muzea, Luwr, Zayed National Museum, YYBNM

[GAZETA WYBORCZA] "Autorytarne reżimy wydają krocie na nowe muzea. Jaki interes ma w tym Francja"

Czy 300 milionów dolarów na muzeum to dużo? Być może. Tyle finalnie mamy wydać na Muzeum Historii Polski. Ale to niewiele przy kwotach, jakie wydają inne kraje. Egipt, Indie, Emiraty i Arabia Saudyjska budują wielkie muzea za gigantyczne kwoty. A kto im w tym pomaga? Brytyjczycy, ale przede wszystkim Francuzi. Mimo skandali i wielkich rozczarowań, szejkowie potrzebują francuskiego doświadczenia (i obiektów), a Francuzi potrzebują pieniędzy. I to nie dlatego, że wydadzą je na pilny remont Luwru, ale dlatego, że lubią pieniądze. O tym jak buduje się dzisiaj wielkie muzea i roli Francji piszę w moim miejscu pracy.

Elżbieta Sobolewska, Gazeta Wyborcza, Literacki Nobel, Laszlo Krasznahorkai, Radosław Czyż

[GAZETA WYBORCZA] ""To głęboko intelektualna proza" . Rozmawiamy z Elżbietą Sobolewską, tłumaczką książek tegorocznego noblisty"

– Z prozą Krasznahorkaia jest jak z muzyką - trzeba ją usłyszeć, a nie tylko przeczytać nuty. Wtedy może ona również "zagrać po polsku". Żeby do tego dojść potrzebna jest wrażliwość i intuicja. Na pewno na moment trzeba też zapomnieć o oryginale – wyjaśnia Elżbieta Sobolewska, tłumaczka książek tegorocznego Noblisty. Rozmawiał Radek Czyż. Pisał niżej podpisany. Tu czytamy.  

Gazeta Wyborcza, Literacki Nobel, Laszlo Krasznahorkai

[GAZETA WYBORCZA] ""Mistrz apokalipsy". Za co Szwedzka Akademia nagrodziła Laszlo Krasznahorkai'ego"

"Chciałem napisać tylko jedną książkę, a potem już robić inne rzeczy", mówił Laszlo Krasznahorkai w jednym z wywiadów. Zdanie jednak zmienił i decyzją Akademii Szwedzkiej stał się 122 laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. "László Krasznahorkai jest wielkim pisarzem epickim, osadzonym w środkowoeuropejskiej tradycji sięgającej od Kafki do Thomasa Bernharda, charakteryzującej się absurdyzmem i groteskowym nadmiarem" - pisze w laudacji Anders Olsson, przewodniczący Akademii Szwedzkiej. Początki nie były łatwe. Laszlo Krasznahorkai urodzony w 1954 roku niewielkiej miejscowości...

Gazeta Wyborcza, Literacki Nobel, Gerald Murnane, Ersi Sotiropoulos, Christian Kracht, Cristina Rivera Garza, Enrique Vila-Matas, Carl Frode Tiller, Ibrahim al-Koni, Milton Hatoum, Diamela Eltit, Boubacar Boris Diop, Salim Barakat, Amitav Ghosh

[GAZETA WYBORCZA] ""10 kandydatów do literackiego Nobla, o których (raczej) nigdy nie słyszeliście"

Przyszły noblista? Dzień przed ogłoszeniem Nobla z literatury na czoło stawki faworytów wysunął się Amitav Ghosh z Indii. Znacie? A znacie Tillera, Vila-Matasa, Sotiropoulos czy Hatouma? *** Zazdroszczę moim kolegom i koleżankom z działu nauka. Kandydaci do Nobli w dziedzinach takich jak fizyka czy chemia to przeważnie osoby z wielkimi osiągnięciami, cytowane i uznane na całym świecie. Z literaturą jest inaczej – listy kandydatów pełne są mało znanych twórców, wyciągniętych jak królik z kapelusza. Jaki to ma sens? O sensie, ale przede wszystkim, o zaskakujących (i tych mniej...

Eliza Kącka, podcast, Nagroda Literacka Nike, 8:10

Podcast 8:10 - Eliza Kącka na żywo z gali Nagrody Literackiej NIKE

- Nie wiem w jakim kolorze jest szczęście - mówi Eliza Kącka w rozmowie, którą przeprowadziliśmy chwilę po otrzymaniu przez autorkę Nagrody Literackiej "Nike". Kącka: - Odnalazłam siebie dziką i dziwną bardziej niż się spodziewałam, że jestem. Kierunek do rozmowy w komentarzu. *** A przy tej okazji chciałbym podziękować Elizie Kąckiej za wszystkie nasze rozmowy i przeloty. Cieszę się, że mogłem widzieć Twoje szczęście. Dziękuję też wszystkim finalistom, z którymi miałem przyjemność. Szczególnie Tomkowi Rózyckiemu, Pawłowi Sołtysowi, Korze Tei Kowalskiej i Ignacemu...

Karakter, Eliza Kącka, Gazeta Wyborcza, Nagroda Literacka Nike

Nagroda Literacka Nike 2025 - dla ELIZY KĄCKIEJ i "Wczoraj byłaś zła na zielono"

NIKE dla Elizy Kąckiej za “Wczoraj byłaś zła na zielono”! Brawo!! *** Już dawno się tak nie wzruszyłem żadnym werdyktem. Kącka napisała książkę wyjątkową, w której język znajduje odpowiednią formę do opowiedzenia o sprawach, które często kwitujemy stwierdzeniem “tego się nie da opisać”. To książka przeciwko normom i standaryzacji, opowieść w obronie światów, do których nie mamy kluczy. Bo choć to bardzo osobista opowieść o relacji matki i córki, to jednocześnie dzieło, w którym odnajdą się wszyscy, którzy co jakiś czas skazywani są na kolejne “testy przyczepności do...