- Wydaje mi się, że artyści są mniej oderwani od rzeczywistości niż kiedyś - mówi mi Tomasz Szymański, twórca jednego z najciekawszych profili pokazujących współczesną sztukę, Solo Show. Znacie? Oglądacie? *** Szymański: - Gdybyś kazał mi wybrać najważniejszą różnicę z przeszłością, to myślę, że jest to skupienie się na mikronarracjach, odchodzenie od wielkich opowieści, ale też uważność wobec emocji, przeżywania świata. Sztuka korzysta z prywatnego doświadczenia jak nigdy wcześniej. *** Szot: Czy osoby ze „świata sztuki" mają do ciebie o coś pretensje? Szymański:...

Listopad 1985 roku. Wojciech P. z Poznania mówi dziennikarzowi "Wprost": - Środowisko nasze ogarnia histeria. Homoseksualiści powracający z zagranicy są niemal automatycznie izolowani. Choć na Zachodzie epidemia HIV/AIDS trwa już od czterech lat, to w Polsce dopiero zaczyna się o niej mówić. *** Wojciech Szot: Trzy lata póżniej, w 1988 roku do laborantek, które odmawiają pobierania krwi do testów na HIV przychodzi bezpieka. Zostają przeprowadzone „rozmowy profilaktyczno-ostrzegawcze". Czyżby państwo tak dbało o zdrowie swoich obywateli? Bartosz Żurawiecki, autor książki "Ojczyzna...

Jej “Sen o okapi” był jednym z największych hitów ubiegłego roku. Opowieść o wspólnocie, której wielu i wiele z nas potrzebuje, słodko-gorzka, ironiczna, zabawna i wciągająca. Leky pogodziła zarówno krytykę jak i czytelników lubiących książki, które nie stawiają oporu w konsumpcji. Gdyby szukać wzorca z Sevres “comfort booka”, “Sen…” mógłby służyć za przykład. Nie dziwi więc fakt, że “Smutki wszelkiej maści” wydawnictwo opakowało w takie sformułowania, jak: “wprawia w zaskakująco dobry nastrój” (szkoda, że nie “podejrzanie dobry nastrój”), “kojąca”, o “odnajdywaniu szczęścia”, “wnikliwa...

Bareja sprawił, że dzisiaj widzimy te czasy "na śmiesznie", a przecież nikomu nie było do śmiechu, gdy musiał stać w kolejce. To było poniżające.

Wojciech Szot: Zajmujesz się pisaniem książek o PRL. A jaki jest Twój PRL?

Wojciech Przylipiak, autor książki "Zakupy w PRL" : Trochę mroczny, a trochę fajny. Wychowywałem się w latach 80., więc najlepiej pamiętam ich końcówkę i przełom dziesięcioleci.

Co zapamiętałeś?

Syf. Nie umiem tego inaczej nazwać. We wspomnieniach wydaje mi się, że naprawdę było szaro. Knajpy (jak już zacząłem do nich chodzić) - koszmar, ciągle ktoś dostawał w pysk, dookoła...

Zagłada chorych psychicznie nie jest tematem lektury, który poprawia nastrój. Nie ma tu niczego, co lubi fejs czy insta - pocieszenia, śmiechu, nawet nie ma się o co pokłócić, bo przecież wiemy, że to przerażające. A jednocześnie - wydaje mi się - niewiele wiemy. Znamy hasło encyklopedyczne, a nie historie konkretnych osób. Do nich dotarła Kalina Błażejowska, autorka bardzo dobrze napisanego, wymagającego mnóstwa wkładu, reportażu “Bezduszni. Zapomniana zagłada chorych”. 

W moim miejscu pracy znajdziecie dzisiaj naszą rozmowę. Dajcie lajka, proszę. Tak, mimo wszystko. Niech się niesie. 

***

Ka...

“Monidło mogło oznaczać nobilitację, symboliczny awans, dawać poczucie, że się wreszcie zasługuje na obraz malarski - unikalny i piękny - na coś, czym można dodać sobie znaczenia, co pomaga fantazjować o lepszym poziomie życie”, pisze Agnieszka Pajączkowska w książce o chłopskiej fotografii.

Kto z Państwa ma w domu monidła dziadków, albo rodziców? A może ktoś ma swoje? Monidło, podobnie jak drukowane “święte” obrazy były honorowymi ozdobami chłopskich chat w XX wieku, a i pewnie niektóre dotrwały do naszej codzienności. Warto spojrzeć na nie jako dokumenty epoki, opowieść o aspiracjach,...

Przeciwko "wewnętrznemu despocie". To najlepsza książka, jaką w tym roku przeczytałem *** Dyktatury, wojny, populiści, religijni fanatycy - świat pełen jest przerażających wydarzeń i ludzi, którzy nastają na wolność. Jak w nim przeżyć? Pisarka Azar Nafisi radzi: czytaj niebezpiecznie. Co to znaczy? Gdy coraz częściej jesteśmy świadkami cenzury, zakazywania książek, czy brutalnych ataków na twórców takich jak Salman Rushdie, czy Agnieszka Holland - musimy zdawać sobie sprawę z tego, że wróg wie to samo, co my - że czytanie (i oglądanie) pobudza ciekawość, a ta - jak pisze Nafisi -...

Potraktowałem lekturę wywiadów Harrisa jako ćwiczenie dla mózgu i się nie zawiodłem. Zmęczyłem się tak, jak lubię. Ani zbiory wywiadów, ani książki popularnonaukowe nie są w ostatnim czasie moją ulubioną lekturą. Zrobiłem wyjątek dla Sama Harrisa i jego "Nadając sens" z dwóch powodów - po pierwsze kojarzyłem jego podcast, po drugie - czasem potrzebuję poćwiczyć mózg. Zmęczyć go w inny sposób, niż robię to zawodowo. Czytanie rozmowy o tym, czy "świadomość" da się pogodzić z prawami fizyki, gdzie o jednym i drugim pojęcie mam marne, było wyzwaniem intrygującym. Harris jest...

Greta Thunberg zaprosiła do współpracy wybitnych naukowców i naukowczynie, ale też pisarki i reporterki, by opowiedzieli nam o co chodzi z tym całym "klimatem". I wyszła książka - trochę zaskakująco - naprawdę udana. Poczytałem spore jej fragmenty (500 stron!), bardzo polubiłem eseje Atwood czy Kolbert, które tu znalazłem. I napisałem o tym tekst. Ale... pozwoliłem sobie zwrócić uwagę jeszcze na samą Gretę i to, że inspiruje ona również literaturę, a zwłaszcza poetów i poetki. Przeczytałem (dziękuję Piotrze!) niedawno „List” Jerzego Kronholda, jednego ze współzałożycieli Nowej Fali....

Czyżby Agnieszka Pajączkowska napisała najlepszą książkę o chłopach i chłopkach? Nie mogę tego wykluczyć. Premiera książki "Nieprzezroczyste. Historie chłopskich fotografii" już za kilka dni, a w moim miejscu pracy przeczytacie dzisiaj duży tekst o tej fascynującej książce. Mój tekst, oczywiście. *** Agnieszka Pajączkowska, fotografka (za którą się nie uważa), kulturoznawczyni i animatorka kultury odnajduje historie dziesiątków chłopów i chłopek, których pasjonowała fotografia. Nie interesują jej fotografie „etnograficzne", wykonane przez przyjeżdżające z miasta fotografa, ale...