Posty o gatunku literackim: non-fiction

Czytaj post
Gazeta Wyborcza, Mateusz Wyżga

[GAZETA WYBORCZA] "Jeszcze nie tak dawno chłopstwo trąciło piwniczką z ziemniakami. Dziś się chłopstwa nie wstydzimy" - rozmowa z prof. Mateuszem Wyżgą

"Chłopki", "Chłopstwo", "Chamstwo" - rojno na półkach w chłopskim temacie. Porozmawiałem zatem z Mateuszem Wyżgą, autorem "Chłopstwa. Historii bez krawata". Efekt jest naprawdę ciekawy. *** - W dyskusji o chłopskiej przeszłości Polski irytuje mnie ujednolicanie tej opowieści, niedostrzeganie lokalnych różnic - mówi Mateusz Wyżga, profesor historii, który prześledził historię swojej rodziny kilka wieków wstecz. Mateusz Wyżga, profesor historii na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie, od lat szuka swoich przodków. Urodził się na wsi i - jak sam pisze - jest "częścią ciała...

Czytaj post
Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Natalia Judzińska

[RECENZJA] Natalia Judzińska, „Po lewej stronie sali”

„Rywka Profitkier nie została ikoną walki z wykluczeniem społecznym. Nie stała się Rosą Parks Europy Środkowo-Wschodniej”, pisze Natalia Judzińska o jednej z najważniejszych bohaterek tej niezwykłej książki. Rywka Profitkier pewnego dnia usiadła po tej stronie sali, po której siadać nie powinna. I to mimo, że żadna uchwała tego nie określała. Był początek roku 1937, a działo się to na uniwersytecie w Wilnie. Zdaniem audytora, który opierał się na zeznaniach świadków, przeważnie Profitkier nieprzychylnych, „Na prośbę studentki Drzewińskiej aby zajęte obce miejsce zwolniła,...

Czytaj post
Teresa Tyszowiecka Blask, Tiya Miles, Dowody

[RECENZJA] Tiya Miles, "Wszystkie rzeczy na drogę"

Niemal rok po rozstaniu się ze stanowiskiem sekretarza redakcji w Dowodach, światło dzienne ujrzało ostatnie po trochu “moje” dziecko, czyli “Wszystkie rzeczy na drogę” Tiyi Miles w przekładzie Teresy Tyszowieckiej Blask! Dziecko, bo była to książka, którą wynorałem i do której wydania przekonałem wydawnictwo, wiedząc, że jest to bardzo ryzykowna ekonomicznie decyzja. “Wszystkie rzeczy…” zachwycają z wielu powodów. Po pierwsze niezwykłą historią, wokół której amerykańska historyczka buduje wielopiętrową opowieść o losie czarnych kobiet w Ameryca Północnej. Tym, co spaja opowieść Miles...

Czytaj post
Gazeta Wyborcza, Europejska Stolica Kultury 2029

[GAZETA WYBORCZA] "Znamy 12 polskich miast, które chcą być Europejską Stolicą Kultury. Ta lista zaskakuje" - Europejska Stolica Kultury 2029

Znamy 12 polskich miast, które chcą być Europejską Stolicą Kultury. Ta lista zaskakuje. Białystok, Bydgoszcz, Gdańsk, Katowice, Lublin, Łódź, Poznań, Szczecin, Toruń, Warszawa i Wrocław - te miasta ubiegały się o miano Europejskiej Stolicy Kultury przy poprzednim "polskim" rozdaniu w 2016 r. Konkurs wygrał Wrocław. W porównaniu z powyższą listą tegoroczne zestawienie kandydatów może wydać się mocno zaskakujące. Z niewielkimi wyjątkami nie ma w nim największych polskich metropolii, a po europejską rozpoznawalność, prestiż i pieniądze chcą też sięgnąć miasta znacznie...

Czytaj post
Gazeta Wyborcza, Katarzyna Waniek, wywiad

[GAZETA WYBORCZA] "Dobre życie? Nawet filozofowie nie znają odpowiedzi na to pytanie - wywiad z Katarzyną Waniek

Dobre życie - coś, o czym marzy prawie każdy z nas. Ale czym ono jest? Czy jest w nim zawsze "fajnie"? Jak je osiągnąć? Postanowiłem poszukać odpowiedzi u osoby, która naukowo zajmuje się "dobrym życiem". --- - Recepty na "dobre życie" są naprawdę bardzo trudne do uogólnienia - mówi Katarzyna Waniek, profesor socjologii z Uniwersytetu Łódzkiego. „Problematyczne uwikłania w gwałtownie przyrastające, rywalizujące i zmieniające się światy społeczne" charakteryzują – zdaniem Katarzyny Waniek, socjolożki z Uniwersytetu Łódzkiego – osoby urodzone po 1980 roku. W artykule...

Czytaj post
wywiad, Gazeta Wyborcza, Jan Mencwel, Wydawnictwo Krytyki Politycznej

[GAZETA WYBORCZA] "Jak odzyskać polskie rzeki? Make Smródka Great Again!"

Jak odzyskać polskie rzeki? Make Smródka Great Again! Mam dla Was wywiad nad rzekę i dla ochłody. Jan Mencwel, autor "Hydrozagadki" i "Betonozy" mówi jak jest. SZOT - W godle mamy zwierzę. To do czegoś powinno zobowiązywać. MENCWEL – Tylko kto widział to zwierzę? Mówi się, że to "orzeł biały", ale taki ptak nie istnieje. A bielik, o którym wszyscy myślą, że jest w naszym godle, nie jest orłem i nie jest biały. SZOT - Idąc dalej – okazuje się, że na pierwszych monetach mieliśmy raczej pawia niż orła. Może gdyby tam był bocian, to bardziej byśmy się przejęli? MENCWEL – Bocian...

Czytaj post
Gazeta Wyborcza, Europejska Stolica Kultury 2029

[GAZETA WYBORCZA] "Pożądają jej Katowice i 25-tysięczna Pszczyna. Ten tytuł to zaszczyt i zastrzyk gotówki - Europejska Stolica Kultury 2029

Rzeszów, Pszczyna, Lublin, Kołobrzeg, a może Katowice i Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia? Kto powalczy o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029? W poniedziałek mija termin zgłaszania się miast chcących powalczyć o ten jakże prestiżowy tytuł. Nie wszystkie miasta odsłoniły karty, ale przez ostatnie dwa lata niejedno deklarowało swoje uczestnictwo. Swoją chęć ubiegania się o tytuł w ostatnich miesiącach deklarowały m.in. Bolesławiec, Bydgoszcz, Chocianów, Jastrzębie-Zdrój, Kielce (razem z Ostrowcem Świętokrzyskim, Sandomierzem i Starachowicami), Płock, Polanica-Zdrój, Toruń,...

Czytaj post
Czarne, Karakter, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Wydawnictwo Literackie, Filip Springer, Olga Tokarczuk, Adam Robiński, Stefan Żeromski, Gazeta Wyborcza, Jan Mencwel, Maciej Robert, Andrzej Chwalba

[GAZETA WYBORCZA] "Mamy nowy nurt w literaturze. I słowo "nurt" pasuje jak ulał, bo chodzi o książki o rzekach"

Pisanie tego tekstu sprawiło mi wiele radości. *** Różne były mody w ostatnich latach. Książki o drzewach, grzybach, czy drwalach zapełniały półki w księgarniach. W 2023 roku czas na… rzeki! Reporterzy i historycy, aktywiści społeczni i artyści - twórcy tłumnie piszą o swoich doświadczeniach z wodą. Wypłynęli na głębie, jak najbardziej współczesne, rezonujące z aktualnymi problemami, ale sięgają też do historii. Szukają momentu, gdy rzeka stała się wrogiem, którego trzeba ujarzmić i poddać kontroli człowieka. Springer w fabularyzowanej opowieści o pejzażu i zagubionych w...

Czytaj post
Gazeta Wyborcza, Jakub Pitera, Juliusz Zweibaum, Kazimierz Zakrzewski

[GAZETA WYBORCZA] "Dlaczego nasi dziadkowie, lekarze z getta, tak źle reagowali na nazwisko Edelmana?"

Takie rozmowy przydarzają się rzadko. Wbrew pozorom ludzi, którzy piszą do nas i mówią: - Mam w sobie opowieść - jest niewielu. - Nie chciałbym, żeby to była rozmowa o mnie - tak sie zaczyna ten wywiad. Mój rozmówca, Jakub Pitera nosi w sobie historię swojego dziadka i pradziadka - Juliusza Zweibauma i Kazimierza Zakrzewskiego. Lekarzy, którzy w warszawskim getcie dokonali - nie w pojedynkę oczywiście - czegoś niezwykłego. Pitera: - Dokonali czegoś imponującego - zorganizowali właściwie pełne podziemne studia medyczne, prowadzili badania laboratoryjne, dokumentację, bibliotekę,...

Czytaj post
Gazeta Wyborcza, Barack Obama, David Grann, Eleanor Catton, Matthew Desmond, Dennis Lehane, Jonathan Eig, Ann Napolitano, S.A. Cosby, Tiffany Clarke Harrison

[GAZETA WYBORCZA] "To "najbardziej oczytany prezydent USA w historii". Co czyta w wakacje Barack Obama?'"

Na wakacyjnej liście lektury byłego prezydenta USA są m.in. reportaż o biedzie w Ameryce, biografia Martina Luthera Kinga, powieści obyczajowe i kryminały. Czy jego lista zainspiruje polskich polityków?

***

A kto na liście?

Kilkoro starych znajomych - Eleanor Catton, David Grann, Dennis Lehane, Matthew Desmond. Ale też Ann Napolitano, czy "Blue Hour", debiut Tiffany Clarke Harrison, powieść obyczajowa o dwurasowej kobiecie, będąca - jak piszą recenzenci - poetycką kontemplacją nad takimi tematami jak macierzyństwo, gniew, żal i bycie czarną w Ameryce.

***

Dużo więcej dowiecie się z mojego...