Nic tak nie wciąga w opowieść, jak pierwsze zdanie, czy akapit. I niczego tak dobrze nie zapamiętujemy.

„Pisanie w czasach zmierzchu i chaosu nie potrzebuje oryginalnych pierwszych zdań” - pisze odrobinę prowokacyjnie Renata Lis w świetnym, autobiograficznym eseju "Moja ukochana i ja". Ma rację - liczy się opowieść i to, co z niej przejmiemy jako własne. Jednocześnie Lis trochę prowokuje, bo sama przecież tworzy pierwsze zdanie swojej opowieści tak, że bardzo chcemy za jej opowieścią podążać. Pisze Lis: „Teczka jest z brązowej tektury, zawiązywana na tasiemki”. Czyż nie jest to zdanie, które wciąga w opowieść?

Haruki Murakami z Japonii, Can Xue z Chin, a może Norweg Jon Fosse. Kim są faworyci do literackiego Nobla? I czy takie listy mają sens? Za trzy tygodnie, 5 października, dowiemy się, kto będzie 120. laureatką bądź laureatem Literackiej Nagrody Nobla, wciąż najbardziej prestiżowej nagrody literackiej. Jak co roku firmy bukmacherskie próbują przewidzieć werdykt szwedzkich akademików i przedstawiają niemal identyczne listy, na których ważne są drobne roszady i często zaskakujące debiuty. Kto zatem w 2023 roku ma największe szanse na literackiego Nobla? Tradycyjnie Haruki Murakami....

Wojenny dramat widziany oczami małego dziecka. Miejska kronika z czasów okupacji, a do tego powieść o świecie, który zostaje poddany próbie sił. Czy odwieczne, kamienne miasto przetrwa? Czy zostanie przechowane jedynie jako mit w pamięci nielicznych, którzy przeżyją? A może jedno i drugie? “Kronika w kamieniu” Ismaila Kadarego to opowieść o tym, że nie można żyć tylko tu i teraz, a wyobraźnia i fantazja potrzebne są tak dzieciom, jak i dorosłym. Mimo opisywania wielkiego dramatu, u Kadarego znajdujemy lekkość opowieści w duchu realizmu magicznego, zapowiedź postmodernistycznych gier z...

Gdybym wybierał się na targi książki, to wróciłbym na pewno z tymi trzema tytułami. - Niebo było mlecznobłękitne, niemal białe, jak blask niektórych opali; srebrzyste słońce uśmiechało się do nas zza przejrzystych, różanych oparów załamujących światło - to opis z "Kaprysów i zygzaków" Théophila Gautiera w przekładzie Mateusza Kwaterki. Niesamowita uroda tych esejów z drugiej połowy XIX wieku obezwładnia czytelnika. Podobnie jak uroda samej konstrukcji oraz historii zapisanych przez Ismaila Kadarego w "Kronice w kamieniu". Wspaniały jest dukt zdania u tego słynnego albańskiego pisarza....

Literacki Nobel miał nie być "europocentryczny", a nagrody rok temu powędrowały do Polski i Austrii. Jak będzie w tym roku? Zapraszam do wspólnego wróżenia z fusów.

Choć już tylko tydzień do ogłoszenia laureatki bądź laureata Literackiej Nagrody Nobla, to wciąż na stronach przyjmujących zakłady nie znajdujemy listy “nobel wannabes”. Spowodowane jest to z pewnością tym, że po kilku skandalach z udziałem szwedzkich akademików trudniej o przecieki, ale też zeszłoroczne wybory w perspektywie światowej były na tyle zaskakujące, że obstawianie kolejnej osoby nagrodzonej, wydaje się być bardziej ryzykowne niż kiedykolwiek.