“Mistrzowie. Spotkania z twórcami” to dziesięć fantastycznych szkiców Philipa Rotha, z których przynajmniej kilka zasługuje na szczególną naszą uwagę. Zmarły przed trzema laty amerykański pisarz publikował swoje szkice-wywiady od drugiej połowy lat 70. po końcówkę XX wieku. A wśród jego rozmówców znaleźli się m.in. Primo Levi, Ivan Klima i Icchok Baszewis Singer. Specyficzne to wywiady, bo Roth przeważnie zaczyna od krótkich opowieści wokół dzieła swojego rozmówcy, a w samej rozmowie czasem więcej miejsca zajmują uwagi i pytania autora “Kompleksu Portnoya”, niż odpowiedzi. Łączy...

Dzisiaj rozmawiam z Kasprem Bajonem, którego "Fuerte", opowieść o "rajskiej" wyspie znalazła się w finale Nagrody Nike. Przypominam, że głosowanie czytelników i czytelniczeķ trwa do niedzieli!

---

Wojciech Szot - Z książki wynika, że bardzo nie lubisz określenia "raj turystyczny".

Kasper Bajon - Kategoria "raju" jest bardzo opresyjna. Po pierwsze, jest biblijna. Po drugie, każdy z nas sobie inaczej ten raj wyobraża, a kapitalizm próbuje go nam zbudować, zasłaniając prawdziwe oblicze miejsc, które odwiedzamy. Na Fuertę pojechaliśmy nie dlatego, że uwielbiam ocean i pustynię, choć to prawda, ale...

- Proszę powiedzieć młodej Ameryce, że młode Niemcy się przebudziły - te słowa powiedział Gregorowi Ziemerowi trzydziestoletni nauczyciel w berlińskiej szkole dla chłopców na początku 1939 roku. Ubrany w kompletny mundur SA, z wpiętą w klapę odznaką Nazistowskiego Związku Nauczycieli “miał surowe, wręcz zawzięcie zaciśnięte usta”. Jego uczniowie, chłopcy w wieku od dziesięciu do czternastu lat, byli członkami Jungvolk, która wychowywała ich do bycia posłusznymi i oddanymi żołnierzami Hitlera. Ale nazistowski system, o czym obszernie i ciekawie pisze amerykański edukator i reporter,...

[ROZMOWA]

Jeszcze nie do końca opadły emocje, a my już rozmawialiśmy. Dzisiaj w GW znajdziecie moją rozmowę z Jessiką Bruder, laureatką Nagrody Kapuścińskiego, autorką "Nomadland".

---

Wojciech Szot - W wywiadach udzielanych po premierze książki wielokrotnie krytykowałaś politykę Donalda Trumpa. Czy dziś, gdy prezydentem jest Joe Biden, masz w sobie więcej optymizmu?

Jessica Bruder - Tak, zdecydowanie. Ale nie można zapominać, że moja książka traktuje o sytuacji na rynku pracy. To sprawa, którą zaniedbały obie strony sceny politycznej. To, czego świadkami byliśmy w USA za rządów Trumpa,...

Jessica Bruder została laureatką Nagrody im. Kapuścińskiego 2021. Jej słynny "Nomadland" to reporterska opowieść o Amerykanach, którzy po kryzysie w latach 2007-09 zostali zmuszeni do prowadzenia niemal koczowniczego, nomadycznego życia w poszukiwaniu pracy.

Jessica Bruder przejechała ponad 24 tys. km, by spotkać ludzi, o których wielu ludzi w Stanach Zjednoczonych nie chce pamiętać. A przecież - pisze amerykańska reporterka - to oni są "jak krwinki w żyłach kraju". 

Odbierając Nagrodę im. Kapuścińskiego za "Nomadland" Jessica Bruder mówiła: - To nie jest historia hollywoodzka, a opowieść o...

Spotkanie z finalistkami XII edycji Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego

Scena Główna - Kanapa Literacka

Finalistkami Nagrody za 2020 rok są Jessica Bruder za książkę „Nomadland. W drodze za pracą”, Eliane Brum za książkę „Kolekcjoner porzuconych dusz. Reportaże z Brazylii”, Jelena Kostiuczenko za „Przyszło nam tu żyć. Reportaże z Rosji”, Karolina Sulej za „Rzeczy osobiste. Opowieść o ubraniach w obozach koncentracyjnych i zagłady” oraz Matilda Voss Gustavsson za książkę „Klub. Seksskandal w komitecie noblowskim.”

[DOKTÓR SADOWSKA - ŻYCIE PO KSIĄŻCE]

Dzisiaj chciałbym się z wami podzielić dwoma historyjkami.

[1]

Plac 3 Krzyży, dzień chłodniejszy od najcieplejszego dnia w roku o trochę za dużo. Idę z psem, jest poprawnie. Nagle on biegnie w moją stronę. Ma na sobie gajerek, ale cały przybrany jest w kontrolowane szaleństwo. Lekko zadyszany.

- Wojtek? ... Ty napisałeś o doktór Sadowskiej? ... Bo ona leczyła mojego dziadka. Ona mieszkała na Niepodległości, prawda?

[prawda]

No tak, moja prababcia była dozorczynią w tej kamienicy. Drugie piętro, od Asfaltowej, taka mała kawalerka.

[prawda]

Tu była kuchenka...

Z Nogaś na stronie w GW rozmawiamy z finalistkami i finalistami Nagrody Nike. Wczoraj mogliście przeczytać rozmowę Michała z Grzegorzem Piątkiem, dzisiaj zapraszam na opowieść o Śląsku, czyli rozmowę ze Zbigniewem Rokitą.

WOJCIECH SZOT: - Cytujesz w "Kajś" Alojza Ketzlera z Ciska na Śląsku Opolskim: „To nie my przekraczaliśmy granice, ale to granice nas przekraczały". Jakie granice przekroczył Zbigniew Rokita, pisząc książkę?

ZBIGNIEW ROKITA: - Granicę prywatnego i publicznego. Pisząc "Kajś", miałem poczucie odbierania sobie intymności. Fajnie jest mieć miejsce, w którym można się skryć przed...

To pierwszy reportaż, którego stałem się jednym z bohaterów. Powiedzieć, że to dziwne uczucie, to mało.

Otóż kilka lat temu ktoś powiedział mi, że holenderski reporter chciałby dowiedzieć się więcej o żydowskim osadnictwie na Dolnym Śląsku po II wojnie światowej. A że akurat pracowałem nad tym tematem i uważam, że wiedzą zawsze trzeba się dzielić, to spędziliśmy trochę czasu na rozmowach. I teraz czytam w “opowieści o przetrwaniu Zagłady” jak sam opowiadam o tym, że Wałbrzych jest miejscem, w którym się grzebie. To prawda.

---

- Lepiej by było dla Żydów, gdyby wynieśli się w ogóle z Polski,na...

Według bukmacherów największe szanse na literackiego Nobla 2021 mają Japończyk Haruki Murakami i pochodząca z Gwadelupy Maryse Condé.

Bukmacherzy biorą pod uwagę nagrody literackie, zwłaszcza te przyznawane za całokształt twórczości oraz poprzednie werdykty Akademii Szwedzkiej.

W 120-letniej historii nagrody nie zdarzyło się, by w dwóch kolejnych latach nagrodę otrzymali pisarze z tego samego kraju. Można zatem (ale jedynie można) spodziewać się, że w tym roku Nagroda Nobla w dziedzinie literatury nie trafi do autorki lub autora ze Stanów Zjednoczonych. 

Kto zatem jest na liście?

Całość tutaj