Haruki Murakami z Japonii, Can Xue z Chin, a może Norweg Jon Fosse. Kim są faworyci do literackiego Nobla? I czy takie listy mają sens? Za trzy tygodnie, 5 października, dowiemy się, kto będzie 120. laureatką bądź laureatem Literackiej Nagrody Nobla, wciąż najbardziej prestiżowej nagrody literackiej. Jak co roku firmy bukmacherskie próbują przewidzieć werdykt szwedzkich akademików i przedstawiają niemal identyczne listy, na których ważne są drobne roszady i często zaskakujące debiuty. Kto zatem w 2023 roku ma największe szanse na literackiego Nobla? Tradycyjnie Haruki Murakami....

Archiwa Noblowskie z 1972 roku zostały otwarte. Okazuje się, że wtedy po raz pierwszy do nagrody nominowana była Astrid Lindgren, ale też Philip Roth. Drugi raz wśród kandydatów znalazł się Sławomir Mrożek. Urodzona w 1907 roku pisarka, autorka m.in. słynnych "Dzieci z Bullerbyn" czy "Pippi Pończoszanki" została zgłoszona przez trójkę niemieckich profesorów literaturoznawstwa. Jak ujawnił badający noblowskie archiwalia dziennikarz "Svenska Dagbladet" Kaj Schueler, w przypadku Lindgren szwedzcy akademicy wyraźnie zaznaczyli, że „światowa sława i niezaprzeczalny talent autorki nie są...

"Pisze mięsem" - zdanie zapisane przez Grażynę Plebanek doskonale określa jaką literaturę znajdziecie w "Latach" Annie Ernaux (tłum. Magdalena Budzińska i Krzysztof Jarosz). Ernaux została 119. laureatką Literackiej Nagrody Nobla. Francuska pisarka została nagrodzona "za odwagę i chirurgiczną precyzję, z jaką odkrywa korzenie, wyobcowanie i zbiorowe ograniczenia osobistej pamięci". Choć francuska literatura jest najczęściej nagradzaną Noblami literaturą na świecie, Ernaux jest pierwszą kobietą z tego kraju wyróżnioną przez szwedzkich akademików. To już Polska ma więcej Noblistek. O...

Nobel dla Annie Ernaux nie otwiera nowych przestrzeni w literaturze, ale zwraca uwagę na osobę, której twórczość w niezwykły wręcz sposób wpłynęła na współczesną prozę, jak i socjologię. Ernaux odsłaniając własny wstyd, własną biografię, uprawomocniła takie opowiadanie o społeczeństwie, w którym autobiograficzne doświadczenie jest równie ważne, jak nie ważniejsze, od dokumentów i wydarzeń tradycyjnie uznawanych za "historyczne". Moja "ja" to też "Historia" - zdaje się mówić Ernaux. Tegoroczna noblistka w swoich książkach - mimo często pierwszoosobowej narracji - pisze kolektywną...

Już za dwa tygodnie dowiemy się, kto zdobędzie Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. W tym roku bukmacherzy uznali - biorąc pod uwagę nieprzewidywalność decyzji szwedzkiej akademii - że nie będzie “list noblowskich”, czego trochę żałuję, bo była to okazja do przyjrzenia się nazwiskom często zupełnie w Polsce nieznanych osób autorskich. I szansa na własne odkrycia. Zapewne wiele osób kibicuje Serhijowi Żadanowi, dla którego nagroda byłaby oczywistym sygnałem politycznym i wsparciem dla Ukrainy. Też kibicuję, ale jestem realistą - młyny Akademii Szwedzkiej mielą wolno i - przynajmniej...

Nie, nie będzie to tekst o Barnesie, może innym razem. Ale Barnes też ma w nim swoje miejsce.

Kilka dni temu wybuchła tu dyskusja o tym, czy jeśli twierdzę, że literackiego Nobla dostało w ostatnich 40 latach za mało queerowych osób (dokładnie to zero tęczowych osób), to czy powinno się stworzyć “tęczowe parytety”, oraz czy postulat przyznawania nagród też osobom o innej niż heteroseksualna tożsamości, nie obraża przypadkiem literatury. Oczywiście było to marginalne i większość z Państwa skupiło się na wymienianiu ulubionych “tęczowych” lektur, ale wciąż jak się okazuje funkcjonują w...

"Pisanie zawsze było dla mnie przyjemnością" - powiedział Abdulrazak Gurnah w swojej mowie noblowskiej.

Więcej o mowie noblowskiej i dzisiejszej konferencji jak klikniecie, ale muszę przyznać, że poziom bezbarwności tegorocznego Noblisty jest wręcz irytujący. Tak na piśmie jak i w mowie.

Rzemieślniczo dobry autor, piszący o ciekawych tematach poprawnie, bez artystycznego zadęcia ale i nie miałko, za to mówiący ogólnikami i tak, by nie było niczego do cytowania.

Zatem Gurnah ma Nobla, a my w przyszłym roku dostaniemy jego pierwszą książkę po polsku. Poczekamy.

Całość tutaj

Uchodźstwo, przymusowa zmiana miejsca życia, tworzy wspólnotę ludzi przesiedlonych. Niezależnie, skąd pochodzą i gdzie - jeśli w ogóle - znaleźli bezpieczną przystań, doświadczenie przesiedlenia jest dla nich wspólne.

Nagroda dla Gurnaha nie jest nagrodą dla narodu czy państwa, a właśnie dla tej międzynarodowej społeczności, która walcząc o godne życie, przypomina nam, że każdy z nas może kiedyś do niej dołączyć.

---

Dzisiaj w onlajnie Wyborczej piszę o najciekawszych wnioskach płynących z tegorocznego Nobla literackiego. Bo to wybór choć zaskakujący ogół czytelniczy nie tylko w Polsce, to bardzo intrygujący.

Piszę w GW o tegorocznej faworytce i wiecznym kandydacie, ale bardzo chciałem, żeby zamiast pompować radośnie balonik, zabrzmiała też krytyczna refleksja dotycząca Nobla.

---

Zdaniem krytyczki literackiej Elizy Kąckiej, członkini jury Nagrody Gdynia, "emocjonowanie się Noblem ma umiarkowany sens". - Zakładów bukmacherskich i aury typowań nie znoszę. To nie wyścigi konne - mówi "Wyborczej".

Zapytana o swoich kandydatów do Nobla, wskazuje na czeskiego pisarza i poetę Michala Ajvaza i bardziej w Polsce znanego niemieckiego poetę Hansa Magnusa Enzensbergera.

Mariusz Szczygieł, laureat Literackiej...

Nobel dla Abdulrazaka Gurnaha!