Nic tak nie wciąga w opowieść, jak pierwsze zdanie, czy akapit. I niczego tak dobrze nie zapamiętujemy.

„Pisanie w czasach zmierzchu i chaosu nie potrzebuje oryginalnych pierwszych zdań” - pisze odrobinę prowokacyjnie Renata Lis w świetnym, autobiograficznym eseju "Moja ukochana i ja". Ma rację - liczy się opowieść i to, co z niej przejmiemy jako własne. Jednocześnie Lis trochę prowokuje, bo sama przecież tworzy pierwsze zdanie swojej opowieści tak, że bardzo chcemy za jej opowieścią podążać. Pisze Lis: „Teczka jest z brązowej tektury, zawiązywana na tasiemki”. Czyż nie jest to zdanie, które wciąga w opowieść?

Cudowny młodzieniec polskiej literatury. Czego nie dotknie, zamienia to w nagrody. Łukasz Barys to jeden z najważniejszych twórców młodego pokolenia. Był już poetą, prozaikiem, a teraz zabłysnął jako dramatopisarz. - Ma szansę dojść wysoko - pisał o nim w "Książkach. Magazynie do Czytania" Dariusz Nowacki. Był sierpień 2021 roku i chyba niewiele osób spodziewało się, że w ciągu dwóch lat pochodzący z Pabianic debiutant stanie się jednym z najważniejszych polskich twórców. Nie tylko młodego pokolenia. Prozatorski debiut Łukasza Barysa, "Kości, które nosisz w kieszeni", poza doskonałymi...

“Dźwiga na plecach/ dom, ogród, pole,/ krowy, świnie, cielęta, dzieci”. Tak zaczyna się “Chłopka”, wiersz Anny Świrszczyńskiej, który stanowi motto tegorocznego fenomenu czytelniczego, “Chłopek” Joanny Kuciel-Frydryszak. Co pisała i kim była autorka “Chłopki”? O tym można dowiedzieć się z “Poezji zebranych”. Choć nie do końca. Dzisiaj w "Gazecie Wyborczej" znajdziecie moje omówienie tego niezwykłego tomu. Omówienie dość krytyczne wobec niektórych pomysłów redakcji. *** - Im więcej czytam Świrszczyńską, tym głębiej pogrążam się w trudne do nazwania odczucie jej rzeczywistego...

Czy Jan Paweł II jest najbardziej niedocenionym polskim poetą XX wieku, a jego poezja pozostaje aktualna i może być drogowskazem dla "przyszłych pokoleń"? W senne poniedziałkowe popołudnie mam dla Was tekst, który rozpala do czerwoności! *** Kraków - miasto poetów - Szymborskiej, Miłosza i... Jana Pawła II. Przynajmniej tak można sądzić po plenerowej wystawie "Oto jest droga piękna. Poezja Karola Wojtyły – Świętego Jana Pawła II", która została przygotowana przez Instytut Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II. Można ją było oglądać na krakowskich Plantach. - Poezja Karola...

“Monidło mogło oznaczać nobilitację, symboliczny awans, dawać poczucie, że się wreszcie zasługuje na obraz malarski - unikalny i piękny - na coś, czym można dodać sobie znaczenia, co pomaga fantazjować o lepszym poziomie życie”, pisze Agnieszka Pajączkowska w książce o chłopskiej fotografii.

Kto z Państwa ma w domu monidła dziadków, albo rodziców? A może ktoś ma swoje? Monidło, podobnie jak drukowane “święte” obrazy były honorowymi ozdobami chłopskich chat w XX wieku, a i pewnie niektóre dotrwały do naszej codzienności. Warto spojrzeć na nie jako dokumenty epoki, opowieść o aspiracjach,...

Znamy laureata tegorocznych Goncourtów. Jest nim Jean-Baptiste Andrea, pisarz który zadebiutował 10 lat temu, a wcześniej swoją karierę wiązał raczej z filmem, niż literaturą. Jak mówił "Wyborczej" Tahar Ben Jelloun, marokański pisarz i członek jury Goncourtów, kapituła chce "nagradzać pisarzy i pisarki, którzy budują własne światy, mają oryginalny idiom literacki". Zdaniem Ben Jellouna laureaci nagrody powinni opowiadać "historie trzymające w napięciu, w które czytelnik się zapada aż do ostatniej strony". Zdaniem krytyków taką powieścią jest właśnie "Veiller sur elle". - Akcja...

Czyżby Agnieszka Pajączkowska napisała najlepszą książkę o chłopach i chłopkach? Nie mogę tego wykluczyć. Premiera książki "Nieprzezroczyste. Historie chłopskich fotografii" już za kilka dni, a w moim miejscu pracy przeczytacie dzisiaj duży tekst o tej fascynującej książce. Mój tekst, oczywiście. *** Agnieszka Pajączkowska, fotografka (za którą się nie uważa), kulturoznawczyni i animatorka kultury odnajduje historie dziesiątków chłopów i chłopek, których pasjonowała fotografia. Nie interesują jej fotografie „etnograficzne", wykonane przez przyjeżdżające z miasta fotografa, ale...

W Krakowie kilka dni temu miałem przyjemność porozmawiać z Taharem Ben Jellounem, wybitnym marokańskim pisarzem. W 1987 roku za powieść „Święta noc" otrzymał prestiżowe francuskie wyróżnienie literackie, Nagrodę Goncourtów. Był pierwszym pochodzącym z krajów arabskich laureatem nagrody. Dzisiaj sam wchodzi w skład jej jury. Do Krakowa przyjechał z okazji obrad, na których jurorzy Goncourtów podjęli decyzję o składzie tegorocznego finału nagrody. Rozmawialiśmy tuż po obradach. --- Wojciech Szot: Mówi pan o komentarzach pod pańskimi niedawnymi tekstami w obronie...

Cztery miasta powalczą w finale o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury w 2029 roku. Kto ma szansę na 100 milionów złotych dotacji?

Europejska Stolica Kultury to jedna z najciekawszych unijnych inicjatyw kulturalnych. Nagradzane miasta poza tytułem dostają finansowe wsparcie od Komisji Europejskiej oraz - przeważnie - szeroki strumień krajowych dotacji. W ostatnich latach dużo częściej niż do dużych miast tytuł wędruje do mniejszych miejscowości. Jakie miasta dostaly się do finału? ZOBACZ

- Gdy chodziłem do liceum, miałem w klasie kolegę, który cały czas był bardzo smutny. Trzymał się na uboczu, nie zaprzyjaźniał się z nikim. Podszedłem i zapytałem o przyczynę smutku. Powiedział, że jest uchodźcą z Palestyny. Jego rodzina musiała wyjechać w 1948 roku do Maroka. Miał na imię Younès. Zaprzyjaźniliśmy się – mówił mi w Krakowie Tahar Ben Jelloun, wybitny marokański pisarz.

- Literatura nie może być w rękach jednej grupy, nie wtedy, gdy tworzy intymną więź z każdym czytelnikiem - napisała palestyńska pisarka Adania Shibli, gdy po ataku Hamasu na Izrael, odwołano z nią spotkanie we Frankfurcie.