„Opowieść o polskiej psychiatrii jest przede wszystkim historią o tym, co dzieje się z pacjentem poza murami instytucji” – pisze Anna Kiedrzynek, laureatka drugiej nagrody European Press Prize 2022, w pierwszym rozdziale swojej książki o życiu osób doświadczających chorób i zaburzeń psychicznych.

Choroba idzie ze mną" to reportaż poświęcony - jak głosi już podtytuł - "psychiatrii poza szpitalem". Co to znaczy? Czy psychiatria poza szpitalnym murem jest szansą na zmianę społecznego obrazu zaburzeń i chorób psychicznych? Jak pisać o psychiatrii bez uprzedzeń i poza stereotypem?

Kiedrzynek...

- Gdyby komuś przeszkadzała wystawa o osobach LGBT walczących na froncie, to bym mu powiedział - zamień się. Idź walczyć zamiast nich - mówi mi Dmytro Stus, dyrektor kijowskiego Muzeum Tarasa Szewczenki.

---

Wojciech Szot: 24 lutego 2022 roku Muzeum Szewczenki, podobnie jak dziesiątki innych miejsc, zostało zamknięte. Kiedy podjęliście decyzję o ponownym otwarciu?

Dmytro Stus: Już pod koniec marca wiedzieliśmy, że będziemy chcieli otworzyć się dla publiczności. Trochę nam to zajęło, ale w czerwcu ruszyliśmy z pierwszą wystawą czasową - "Szewczenko: 4.5.0". Zaprezentowaliśmy na niej plakaty...

Wiktoria Amelina (1986-2023) --- Alarm Alarm przeciwlotniczy w całym kraju Tak jakby za każdym razem prowadzono na rozstrzelanie wszystkich a celują tylko w jednego przeważnie tego z brzegu Dzisiaj to nie ty, alarm odwołany tłum. Aneta Kamińska --- Na zdjęciu pisarka siedzi na schodach ostrzelanej biblioteki. Podpisała je tak: - Ukraińska pisarka i jej biblioteka po rosyjskim "wyzwoleniu". Region Doniecki. Przynosiłam tu książki, bawiłam się z dziećmi, spotykałam z mieszkańcami. Ponad 500 bibliotek w Ukrainie zostało zniszczonych lub uszkodzonych. --- Pisała...

Jest Jakub Szamałek jednym z moich największych i najsympatyczniejszych odkryć lekturowych ostatnich lat. Udaje mu się bowiem zamienić banalne w strukturze opowieści sensacyjno-kryminalne w naprawdę wciągające historie, gdzie sama akcja - tutaj nikt rzeki kijem nie zawraca - nie przeszkadza autorowi w opowiedzeniu czegoś “na boku”. Tak też dzieje się w najnowszej powieści Szamałka, “Stacji”, gdzie niezbyt wysublimowanej historii, towarzyszy niezwykle rozbudowana, intrygująca i doskonale udokumentowana opowieść o współczesnym wyścigu kosmicznym. Szamałek najwyraźniej ma ambicje i swojej...

100 lat temu urodziła się Wisława Szymborska. Zatem wiersz.

W rodzinnej wsi Wasyla Stusa, autora tego wiersza, jest studnia, którą wykopał jego ojciec. Jest też pomnik, ale studnia mnie najbardziej zaciekawiła. O Stusie będzie tu za jakiś czas więcej. Ale też o Tarasie Szewczence. Łączy ich syn Stusa, Dmytro który jest dyrektorem muzeum Szewczenki. I nie tylko. Ale to za jakiś czas. A teraz wiersz. Przełożył Marcin Gaczkowski.

- Natura będzie moim językiem - pisał w swoim dzienniku Henry David Thoreau, mocując się z opisem, który miał plątać naukę i poezję, naturę i człowieka, to co bliskie z tym, co odległe, acz wciąż dostrzegalne. W efekcie zmagań Thoreau powstała książka niezwykła, zapis doświadczania siebie i świata, czyli "Walden". W Polsce ten powstały w połowie XIX wieku zbiór esejów jest wciąż zbyt mało znany, podobnie jak biografia (i oczywiście dzieła) człowieka, bez którego nigdy “Walden” by nie powstało, czyli Alexandra von Humboldta. Ten niemiecki przyrodnik na przełomie XVIII i XIX wieku...

- Wolałabym nie udzielać sobie prawa do pisania o własnych wierszach. Tym zdaniem Szymborska zaczęła krótki wstęp do wydanego w 1967 roku zbiorku wierszy, który ukazał się w serii "Biblioteka poetów XX wieku". Dzisiaj w GW próbuję opowiedzieć nam dlaczego jest też poetką na XXI wiek. *** - Jeśli to muzeum naprawdę istnieje, to proszę bardzo, przesyłam dwa guziczki odprute od nienoszonej już sukni - napisała w liście do Muzeum Guzików przesyłając eksponaty. *** "Zawsze miałam serce do kiczu" - tak w 1993 r. Wisława Szymborska zatytułowała krótki tekst poświęcony pocztówkom,...

Przeleżała się ta książka na przyłóżkowych stosikach, bo mimo sporej sympatii wobec osób i osiągnięć rodzeństwa Rusinków oraz bohaterki tej opowiastki, miałem poczucie, że nie chce mi się kolejny raz wchodzić nawet do rzeki Heraklita. A jednak mnie zaskoczyli. Po pierwsze ogromem pracy wykonanej przez Joannę Rusinek - wydana w Poznaniu, ale nie "po poznańsku" książka zilustrowana została przynajmniej kilkoma stylami. Rusinek stosuje zarówno charakterystyczną dla siebie kreskę, którą znamy choćby z "Wędrówki Nabu", ale też sięga po wyklejanki, kolaż, czyli to, z czego - poza poezją i...

Łeś Bełej w przekładzie Bohdana Zadury. Tom wierszy wybranych, pt. "Lustrzany sześcian".