Rozmowa z Zytą Rudzką to doświadczenie o szczególnym uroku. --- Szot - Powiemy, jak zareagowałaś na mój telefon z prośbą o wywiad? Rudzka - "Żadnych tam o mamusi, tatusiu i jak trudne było dzieciństwo". Szot - Dlaczego? Rudzka - Dopuszczenie artystek do publicznego głosu często odbywa się warunkowo, przez użycie ich życia prywatnego. Chodź na wywiad i czuj się jak u psychologa, a my damy ci się zająknąć o tym, co teraz napisałaś. A jeszcze zrobimy ci sesję z większym włosem i cycem. Nie lubię forsowania granic i odmawiam, ale rozumiem, że są osoby, które odczuwają potrzebę...

Czas na drugą rozmowę w naszym cyklu wywiadów z finalistkami i finalistami Nagrody Literackiej "NIKE". Wiktoria Bieżuńska opowiada nam o tym, jakie decyzje podjęła pisząc "Przekrocząc próg, zagwiżdżę", dlaczego dziecięca perspektywa wciąż jest rzadko pokazywana w literaturze, ale też co ma polska sztuka lat 90. do Jej powieści. --- - Nie chciałam, by ta książka była krzyczącym oskarżeniem, jakąś otwartą raną, w pisaniu starałam się kierować empatią wobec wszystkich bohaterów i bohaterek, którzy sięgają po przemoc z bezsiły, niemocy, a jednocześnie niczego nie wyjaśniać, nie...

Mistrzostwo. Grzegorz Bogdał oczarowuje i przeraża w zbiorze opowiadań „Idzie tu wielki chłopak”. Zbiorze, który - jestem o tym przekonany - znajdzie się wysoko na waszych listach najlepszych książek tego roku.

Sześć lat minęło od niezwykłej „Florydy” Grzegorza Bogdała, zbioru brawurowych monologów, którymi pisarz powołał do życia postaci niezwykłe, jakby wyciągnięte z ponurej tragikomedii, pokraczne, spotworniałe, zdziwaczałe. A jednocześnie prawdziwe, traktujące życie na serio. Po sześciu latach Bogdał wraca niezwykłym zbiorem opowiadań, który przywodzi na myśl mistrzów gatunku - George'a...

Mateusz Górniak to twórca, który zdecydowanie namieszał w tym roku. Nie tylko literaturą - dawno nie było w "polu literackim" kogoś o tak wyrazistym programie, do tego spójnym z wizerunkiem twórcy.

Górniak jest pierwszą osobą z tegorocznego finału Nagrody Literackiej NIKE, z którą rozmawiam.

---

SZOT - Czytając „Trash Story", wydawało mi się, że w opowiadaniu o współczesnym świecie udaje ci się też przekroczyć duchologiczną, nostalgiczną estetykę, która zdominowała polskie kontr-narracje.

GÓRNIAK - To dla mnie bardzo ważne, bo nostalgia jest czymś konserwatywnym i niczego nie rodzi....

Przed Państwem finalistki i finaliści Nagrody Literackiej „Nike” - Wiktoria Bieżuńska, „Przechodząc przez próg, zagwiżdżę”, wyd. Cyranka - Anna Bikont, „Cena. W poszukiwaniu żydowskich dzieci po wojnie”, wyd. Czarne - Mateusz Górniak, „Trash story”, wyd. Korporacja Ha!art - Grzegorz Piątek, „Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920-1939”, wyd. W.A.B. - Piotr Sommer, „Lata praktyki”, wyd. WBPCiAK - Ilona Wiśniewska, „Migot. Z krańca Grenlandii”, wyd. Czarne - Zyta Rudzka, „Ten się śmieje, kto ma zęby”, wyd. W.A.B. Gratuluję! Więcej informacji o finalistach i...

Dorota Kotas - Anouk Herman - Mateusz Górniak - Łukasz Barys - Justyna Kulikowska Poznaj najciekawsze głosy literackie w polskiej literaturze. -- Jak mówi jedna z osób, które poprosiłem o podzielenie się swoimi typami, "może się okazać, że to jednosezonowe osobowości", ale może się też okazać, że ktoś z tej piątki przemebluje polską literaturę i naruszy czytelnicze przyzwyczajenia. Fragmenty z Górniaka lub Kulikowskiej warto zamieścić w szkolnych podręcznikach, mówią oni bowiem głosem, który może być dla młodych osób czytających ciekawy, inspirujący, a jednocześnie nie jest głosem...

Jest to proza mocarna. Są “Łakome” elegią ku czci przemijającego świata, momentami rzewną, wzruszającą, ale nie naiwną. Słowa u Lebdy trzymają się wersu. *** Jest u Lebdy fantastyczne, niemal niespotykane we współczesnej prozie polskiej czucie języka, znaczenia słów, zakotwiczania ich, przemieniania. Jest sączenie opowieści na kilku planach, tragizm śmierci opisany z godnym mu szacunkiem i dostojeństwem. Przez lata mówiło się o "prozie chłopskiej". Może dziś trzeba zacząć mówić o prozie "babskiej"? A może "babinej"? W przeciwieństwie jednak do najważniejszych dzieł “prozy chłopskiej”,...

Jęknąłem wcale nie cicho, gdy przeczytałem opis nowej powieści Tomasza Różyckiego. Blokowe opowieści z czasów PRL wydają się tematem przetrawionym przez literaturę. Tematem, z którego trudno wycisnąć krew i pot. Choć Różyckiemu kibicuję od lat, miałem obawy. Bo się już Różycki trochę spalił na "Ijaszu", będącym propozycją literacko ciekawą, ale dla wąskiego bardzo grona czytelników. A tu te bloki. No po co Ci to panie poeto, po co? Pytałem głośno, bo ja rozmawiam z autorami czasem bez ich udziału. A jednak Różyckiemu się udaje. To ballada, mit, legenda. Antropologia blokowiska...

Co się stanie, gdy wybitnego polskiego poetę z XVII wieku wyślemy na angielski dwór, a wszystko to damy do opisania wybitnemu eseiście z XXI wieku? Książka, która zachwyca od pierwszych stron. *** - Jestem ciekawy. Chcę wiedzieć, bo chcę. Moje życie jest nieciekawe, ale ja jestem samą ciekawością - mówi Danielowi Naborowskiemu miejscowa - gdańska - sława, profesor anatomii i medycyny, Joachim Oelhaf. I ja też życie prowadzę przeciętnie ciekawe, ale gdy czytam “Burzę i zwierciadło” Krzysztofa Mrowcewicza, jestem samą ciekawością. To jedna z tych książek, w których postmodernistyczna...

Aktualna awantura internetowa (Festiwal Góry Literatury sponsoruje m.in. firma windykacyjna) byłaby nudną, gdyby nie kreatywność komentariatu np. u Michał Sufin.

Od "Ksiąg rachunkowych" i "WIBORu Zofii" po...

- "Trzech panów w pętli kredytowej, nie licząc komornika"

- "Panny z Kruka"

- "Stowarzyszenie zadłużonych poetów" (powieść zapewne realistyczna)

- "Dłużnik i Izolda"

- "Windykowałem angielskiego króla"

- "Tomek wśród łowców odsetek"

- "Sto lat niewypłacalności"

- "Weksel znaleziony w Saragossie"

- "O windykatorze, który jeździł koleją"

- "Weksel Dawidek"

Od siebie dodaję "Jeśli zimową nocą windykator".