“Monidło mogło oznaczać nobilitację, symboliczny awans, dawać poczucie, że się wreszcie zasługuje na obraz malarski - unikalny i piękny - na coś, czym można dodać sobie znaczenia, co pomaga fantazjować o lepszym poziomie życie”, pisze Agnieszka Pajączkowska w książce o chłopskiej fotografii.

Kto z Państwa ma w domu monidła dziadków, albo rodziców? A może ktoś ma swoje? Monidło, podobnie jak drukowane “święte” obrazy były honorowymi ozdobami chłopskich chat w XX wieku, a i pewnie niektóre dotrwały do naszej codzienności. Warto spojrzeć na nie jako dokumenty epoki, opowieść o aspiracjach,...

Czyżby Agnieszka Pajączkowska napisała najlepszą książkę o chłopach i chłopkach? Nie mogę tego wykluczyć. Premiera książki "Nieprzezroczyste. Historie chłopskich fotografii" już za kilka dni, a w moim miejscu pracy przeczytacie dzisiaj duży tekst o tej fascynującej książce. Mój tekst, oczywiście. *** Agnieszka Pajączkowska, fotografka (za którą się nie uważa), kulturoznawczyni i animatorka kultury odnajduje historie dziesiątków chłopów i chłopek, których pasjonowała fotografia. Nie interesują jej fotografie „etnograficzne", wykonane przez przyjeżdżające z miasta fotografa, ale...

Gdy otwieram kolejny reportaż poświęcony Holokaustowi, zastanawiam się, po co mi to. Po co mi kolejna książka, która przecież nie zmieni w jakiś dramatyczny sposób punktu widzenia, nie podważy dogmatów, które mam w głowie, nie przeora wyobrażeń. Po co mi to znowu przeżywać w lekturze? I czasem porzucam takie książki, zwłaszcza gdy rzeczywiście powtarzają tematy i sprawy poruszane już w innych lekturach. Co innego jest z Anną Bikont, która w każdej ze swoich książek wydobywa na światło dzienne ważne kwestie, które niekoniecznie bywają poruszane w nawet najbardziej rzetelnie opisanych...

Mistrzostwo. Grzegorz Bogdał oczarowuje i przeraża w zbiorze opowiadań „Idzie tu wielki chłopak”. Zbiorze, który - jestem o tym przekonany - znajdzie się wysoko na waszych listach najlepszych książek tego roku.

Sześć lat minęło od niezwykłej „Florydy” Grzegorza Bogdała, zbioru brawurowych monologów, którymi pisarz powołał do życia postaci niezwykłe, jakby wyciągnięte z ponurej tragikomedii, pokraczne, spotworniałe, zdziwaczałe. A jednocześnie prawdziwe, traktujące życie na serio. Po sześciu latach Bogdał wraca niezwykłym zbiorem opowiadań, który przywodzi na myśl mistrzów gatunku - George'a...

Przed Państwem finalistki i finaliści Nagrody Literackiej „Nike” - Wiktoria Bieżuńska, „Przechodząc przez próg, zagwiżdżę”, wyd. Cyranka - Anna Bikont, „Cena. W poszukiwaniu żydowskich dzieci po wojnie”, wyd. Czarne - Mateusz Górniak, „Trash story”, wyd. Korporacja Ha!art - Grzegorz Piątek, „Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920-1939”, wyd. W.A.B. - Piotr Sommer, „Lata praktyki”, wyd. WBPCiAK - Ilona Wiśniewska, „Migot. Z krańca Grenlandii”, wyd. Czarne - Zyta Rudzka, „Ten się śmieje, kto ma zęby”, wyd. W.A.B. Gratuluję! Więcej informacji o finalistach i...

Pisanie tego tekstu sprawiło mi wiele radości. *** Różne były mody w ostatnich latach. Książki o drzewach, grzybach, czy drwalach zapełniały półki w księgarniach. W 2023 roku czas na… rzeki! Reporterzy i historycy, aktywiści społeczni i artyści - twórcy tłumnie piszą o swoich doświadczeniach z wodą. Wypłynęli na głębie, jak najbardziej współczesne, rezonujące z aktualnymi problemami, ale sięgają też do historii. Szukają momentu, gdy rzeka stała się wrogiem, którego trzeba ujarzmić i poddać kontroli człowieka. Springer w fabularyzowanej opowieści o pejzażu i zagubionych w...

Jęknąłem wcale nie cicho, gdy przeczytałem opis nowej powieści Tomasza Różyckiego. Blokowe opowieści z czasów PRL wydają się tematem przetrawionym przez literaturę. Tematem, z którego trudno wycisnąć krew i pot. Choć Różyckiemu kibicuję od lat, miałem obawy. Bo się już Różycki trochę spalił na "Ijaszu", będącym propozycją literacko ciekawą, ale dla wąskiego bardzo grona czytelników. A tu te bloki. No po co Ci to panie poeto, po co? Pytałem głośno, bo ja rozmawiam z autorami czasem bez ich udziału. A jednak Różyckiemu się udaje. To ballada, mit, legenda. Antropologia blokowiska...

Nocnego ogrodnika spotykamy dopiero pod koniec tej wspaniałej książki. Nocny ogrodnik był kiedyś matematykiem “i teraz opowiada o matematyce jak były alkoholik o alkoholu, z czymś między tęsknotą a lękiem”. W pewnym momencie kariery, po zapoznaniu się z pracami Alexandra Grothendiecka, nocny ogrodnik - podobnie jak ten wielki matematyk - “porzucił dom, rodzinę, karierę i przyjaciół i zaczął żyć jak mnich ukrywając się w Pirenejach”. Nocny ogrodnik odkrył, że “to matematyka - a nie bomby atomowe, komputery, wojna biologiczna czy apokalipsa klimatyczna - zmienia nasz świat do tego stopnia,...

Kto jest nominowany i za co? Jak układają się decyzje jury? Czy słusznie, że nie ma “Empuzjonu” Olgi Tokarczuk? Kogo brakuje? A kto jest - dla mnie - zaskoczeniem na tej liście? Niemal na każde z tych pytań staram się odpowiedzieć w artykule dla serwisu Pasje. Klik, klik.

Oto jest! Lista 20 nominowanych do Nagrody Literackiej NIKE za rok 2022!

- Andrzej Bieńkowski, "Trzymałem węża w garści", Prószyński i S-ka

- Wiktoria Bieżuńska, "Przechodząc przez próg, zagwiżdżę", Cyranka

- Anna Bikont, "Cena. W poszukiwaniu żydowskich dzieci po wojnie", Czarne

- Konstanty Gebert, "Ostateczne rozwiązania. Ludobójcy i ich dzieło", Agora

- Mateusz Górniak, "Trash story", Korporacja Ha!Art

- Olga Górska, "Nie wszyscy pójdziemy do raju", Drzazgi

- Sabina Jakubowska, "Akuszerki", Relacja

- Jarosław Kurski, "Dziady i dybuki. Opowieść dygresyjna", Agora

- Natalia Malek, "Obręcze", WBPCiAK

- Tomasz S. Markiewka, "Nic się nie działo. Historia życia mojej babki",...