To ostatnie chwile plebiscytu "Książka 25-lecia". Od trzech tygodni w moim miejscu pracy niemal codziennie rozmawiam o polskiej literaturze - z krytyczkami i krytykami, pisarzami i pisarkami, dziennikarzami, bookstagramerami i jednym raperem. W poniedziałek wywiad z "legendą rynku książki" (kogo tak się nazywa, jak myślicie?), a na finał jeszcze kilka słów ode mnie. Nie tylko o "Sąsiadach". *** Ile można rozliczać dziadka za Wehrmacht? - Czytaj niebezpiecznie - postuluje Azar Nafisi, irańska literaturoznawczyni, zmuszona przed laty do wyjazdu z kraju. Jej zdaniem zbyt często...

O czytanie i ulubione książki pytam już trzeci tydzień. Najważniejsze książki 25-lecia? A może jedna, najważniejsza książka na całe życie? Rozmawiałem z Małgorzatą Szejnert, Pauliną Małochleb, Szczepanem Twardochem, Przemysławem Czaplińskim. Pytałem dziennikarzy i dziennikarki - Marcina Zwierzchowskiego, Michała Nogasia, Justynę Sobolewską czy Monikę Olejnik. Pytam Was i jestem wdzięczny za komentarze. W tym tygodniu pytam też tych, którzy często mają - większy niż ktokolwiek z wymienionych - wpływ na to, co się dzisiaj czyta - bookstagramerów, influencerki literackie, osoby od...

Wczoraj Timothée Chalamet przez niemal 140 minut patrzył na mnie z wielkiego ekranu udając, że jest Bobem Dylanem (nieźle udając, przyznaję), więc dzisiaj do kawiarni zabrałem ze sobą Kerouaca “W drodze” w przekładzie Jakuba i Jacka Wasilewskich. Okazją do tej krótkiej opowieści jest nie tylko film, moje marzenia, by udać się w “hot New Jersey night”, jak właśnie wyśpiewuje mi w słuchawki prawdziwy Dylan (“Hurricane”), ale też fakt, że wydawnictwo Replika zadeklarowało zapłacenie za post, w którym poinformuję was o tym wydaniu. Nie ma wstydu informować o Kerouacu, co nie? Są jednak...

Zacznę od nadesłanej dzisiaj opowieści. *** - Rozwodzę się, znalazłam dom, gdzie będę mieszkała z dziećmi. Urządzam się na tyle, na ile czas pozwala. Wczoraj zaczęłam przenosić część swoich rzeczy - w tym książki. Z ponad 400, które mam na regale, wybrałam 20 - tych, które na pewno zostają ze mną na zawsze. I wiesz co? Wzięłam do ręki książkę Marcina Wichy. Zatrzymałam się przy niej na dłuższą chwilę. Chwilę, w której usiadłam na moment, uśmiechnęłam się do dedykacji i przeczytałam ze trzy przypadkowe fragmenty. Wojtek... Wybrałam 20 książek - a tylko przy tej się...

Marcin Wicha (1972-2025) Pisał, że „powinien istnieć specjalny znak interpunkcyjny. Graficzny odpowiednik skurczu krtani”. Powinien. Znalazłby się w tym miejscu. Dokładnie w tym:

O MARCINIE PISZĘ TUTAJ

Afery na miliony, dziwne układy i piramida finansowa. To nie "Wołomin", to rynek książki. *** "Czy płacą panowie wydawcom w terminie", pytał w czerwcu 2001 roku Renek Mendruń z branżowego magazynu "Biblioteka Analiz" braci Olesiejuków, właścicieli jednej z największych hurtowni książek w kraju. "Jak każdy na tym rynku. To zależy od wagi dostawcy" - Jacek Olesiejuk nie owijał w bawełnę. Na początku XXI wieku rynek przeżywał kryzys. Od trzech lat nie odnotowano wzrostu sprzedaży. W 2000 roku 17 procent Polaków miało stały dostęp do Internetu. Co dwudziesty Polak zaś deklarował,...

- Skończyłam się, zanim się zaczęłam — powiedziała kiedyś Dorota Masłowska, autorka najgłośniejszego debiutu XXI wieku, czyli "Wojny polsko-ruskiej...". Gdy okazało się, że dziewiętnastoletnia maturzystka z Wejherowa napisała jedną z najoryginalniejszych powieści w historii polskiej literatury, niemal każdy w Polsce poczuł się zobowiązany do wyrażenia opinii na jej temat. Pisarz i krytyk Jarosław Klejnocki, w "Tygodniku Powszechnym" pytał, "czy artystyczny portrety mentalności dresiarskiej jest nam rzeczywiście niezbędny". I dodawał protekcjonalnie: "Tak sobie może Dorotka po prostu...

Ponad 650 tys. egzemplarzy "Biegunów" trafiło w ręce czytelników i czytelniczek!

To najlepszy wynik spośród wszystkich książek Olgi Tokarczuk. Jednak to nie polska noblistka jest autorką największego bestsellera polskiej prozy ostatnich 25 lat.

***

Choć dzisiaj wydawcy sporadycznie podają informacje o sprzedanych nakładach, na początku tego wieku nie było z tym aż tak dużych problemów.

Dlatego wiemy choćby to, że najpopularniejszą książką 2000 roku był poradnik Angusa J. Kennedy’ego, "Internet. Praktyczny przewodnik" (tłum. Joanna Białko, Piotr Fraś, Piotr Goraj), który znalazł 225 tysięcy nabywców.

Emmy, Oscary, Złote Globy, Booker i wielomilionowa publiczność. Polscy twórcy nie mają już żadnych kompleksów i zdobywają najważniejsze laury.

Może nie był to rok spektakularnych sukcesów polskich twórców i twórczyń na międzynarodowej arenie, ale z pewnością pokazał, że ciężka praca połączona z talentem i oryginalnością sprawiają, że polscy twórcy mogą bez kompleksów tworzyć na całym świecie. 

Triumfowali głównie twórcy, którzy w Polsce uchodzą za debiutantów. Dorasta bowiem pokolenie, które znajduje wspólny język ponad barierami granic i kultur. 

***

Temu, że polscy śpiewacy operowi odnoszą...

Od "Sąsiadów" do "Chłopek". 25 najważniejszych polskich książek ostatniego 25-lecia? "Żadna inna książka wydana po 1989 r. nie wywołała takiego wstrząsu", pisze Agata Żelazowska o "Sąsiadach" Jana Tomasza Grossa. "Nie ma polskiej humanistyki bez tej książki" - tak Magdalena Kicińska ("Pismo") napisała o "Do Europy - tak, ale razem z naszymi umarłymi". Emilia Dłużewska ("Gazeta Wyborcza") ma rację, gdy stwierdza, że Masłowskiej w "Wojnie polsko-ruskiej..." udało się stworzyć "język oddający współczesną Polskę". Zofia Król z "Dwutygodnika" zauważa, że "Piosenka o zależnościach i...